واکسن چطور ساخته می شود؟

  • کد خبر : 447771
  • 25 شهریور 1400 - 12:00
واکسن چطور ساخته می شود؟

نیوز: اولین واکسن ها ی انسانی علیه ویروسها با استفاده از ویروسهای ضعیف شده برای ایجاد ایمنی بدن ساخته شدند. واکسن آبله از آبله گاو ساخته شد، یک ویروس آبله برای محافظت در برابر بیماری آبله ایجاد شد که البته معمولاً بیماری جدی ایجاد نمی کرد. هاری اولین ویروسی بود که در آزمایشگاه برای ایجاد واکسن برای افزایش مقاومت سیستم ایمنی بدن در برابر این بیماری تضعیف شد

واکسن ها با استفاده از چندین فرایند مختلف ساخته می شوند. آنها ممکن است حاوی ویروسهای زنده ضعیف شده (ضعیف یا تغییر یافته باشند تا باعث بیماری نشوند) یا ویروسهای غیرفعال یا کشته شده باشند.

نوع واکسن

واکسن های این نوع در دوران کودکی توصیه شده ایالات متحده (سنین ۰ تا ۶ سال) برنامه ایمن سازی

ویروس زنده، تضعیف شده

سرخک، وریون، سرخجه (واکسن ترکیبی MMR) واریسلا (آبله مرغان) آنفولانزا (اسپری بینی) روتاویروس

واکسن

پولیو

غیرفعال/کشته (IPV) هپاتیت A

توکسوئید (سم غیر فعال)
دیفتری، کزاز (بخشی از ایمن سازی ترکیبی DTaP)

زیر واحد/مزدوج

هپاتیت B آنفولانزا (تزریق) هموفیلوس آنفلوآنزای نوع b (Hib) سیاه سرفه( بخشی از ایمن سازی ترکیبی DTaP) پنوموکوک مننژوکوک

زنده ، تضعیف شده
زوستر (زونا) تب زرد

غیرفعال/کشته شده است

>>>بیشتر بخوانید:

چه واکسن هایی در ایران تزریق می شوند و چه عوارضی دارند؟

هاری

زیر واحد/مزدوج
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV

واکسن های زنده ضعیف شده که در حال حاضر به عنوان بخشی از برنامه ایمن سازی کودکان در ایالات متحده در برنامه کار قرار دارند شامل واکسن های ضد سرخک، اوریون و سرخجه (از طریق واکسن ترکیبی MMR)، واریسلا (آبله مرغان) و آنفولانزا (در نسخه اسپری بینی واکسن آنفولانزای فصلی) می باشند. برنامه واکسیناسیون علاوه بر واکسن های زنده و تضعیف شده شامل واکسن های اصلی دیگر نیز می باشد.

برای تفکیک انواع واکسن ها در برنامه توصیه شده دوران کودکی، جدول فوق را مشاهده کنید. انواع مختلف واکسن هریک به تکنیک های توسعه متفاوتی نیاز دارند. در بخش زیر به توضیح درباره یکی از انواع واکسن پرداخته شده است.

ساخت واکسن

واکسن های زنده و ضعیف شده

واکسنهای ضعیف شده را می توان به روشهای مختلف تهیه و ایجاد کرد. یکی از رایج ترین روش ها شامل انتقال ویروس عامل بیماری از طریق یک سری کشت سلولی یا جنین حیوانات (معمولاً جنین جوجه) می باشد. به عنوان مثال با استفاده از جنین جوجه، ویروس در جنین های مختلف به صورت سری رشد می کند. با هر بار عبور، ویروس در سلولهای جوجه تکثیر بهتری پیدا خواهد کرد اما توانایی تکثیر در سلولهای انسانی را از دست می دهد.

ویروسی که برای استفاده در واکسن مورد هدف قرار گرفته است ممکن است از طریق ۲۰۰ جنین یا کشت سلولی مختلف رشد کند. سرانجام، ویروس ضعیف شده قادر به تکثیر خوب (یا اصلا) در سلول های انسانی نخواهد بود و می تواند در واکسن استفاده شود. تمام روش هایی که شامل انتقال ویروس از طریق میزبان غیر انسانی می شود، نسخه ای از ویروس را تولید می کند که هنوز توسط سیستم ایمنی بدن انسان قابل تشخیص است اما نمی تواند به خوبی در میزبانی که انسان است تکثیر شود.

هنگامی که ویروس واکسن ایجاد شده به انسان داده شود، قادر به تکثیر کافی برای ایجاد بیماری نخواهد بود اما همچنان باعث ایجاد یک واکنش ایمنی را خواهد شد که می تواند در برابر عفونت های آینده محافظت کند.

یکی از نگرانی هایی که باید به شدت مورد توجه قرار گیرد این است که احتمال بازگشت ویروس واکسن به شکلی که قادر به ایجاد بیماری باشد، هنوز وجود دارد. جهش هایی که هنگام تکثیر ویروس واکسن در بدن رخ می دهد ممکن است منجر به ایجاد یک نوع ویروس بیشتر شود. البته این بسیار بعید است، زیرا توانایی تکثیر ویروس واکسن به طور کلی محدود می باشد.

با این حال، این موردی است که هنگام ایجاد یک واکسن ضعیف در نظر گرفته می شود. شایان ذکر است که جهش در واکسن فلج اطفال خوراکی (OPV) تا حدودی رایج است. یک واکسن زنده که به جای تزریق مصرف می شود. ویروس واکسن می تواند به شکل ویروسی تغییر شکل دهد و منجر به موارد نادر فلج اطفال شود. به همین دلیل، OPV دیگر در ایالات متحده استفاده نمی شود و در برنامه توصیه شده برای ایمن سازی دوران کودکی با واکسن غیر فعال فلج اطفال (IPV) جایگزین شده است محافظت در برابر واکسن زنده و ضعیف شده معمولاً بیشتر از واکسن کشته یا غیرفعال می باشد و ارائه می شود.

واکسن های کشته شده یا غیر فعال شده

یک جایگزین برای واکسن های ضعیف شده واکسن ایجاد شده با ویروس کشته یا غیرفعال است. واکسن های این نوع با غیرفعال کردن عامل بیماری زا معمولاً با استفاده از گرما یا مواد شیمیایی مانند فرمالدئید یا فرمالین ایجاد می شوند. این امر توانایی تکثیر پاتوژن را از بین خواهد برد اما آن را “دست نخورده” نگه می دارد تا سیستم ایمنی بدن هنوز بتواند آن را تشخیص دهد. (“غیرفعال” معمولاً به جای “کشته” برای اشاره به واکسن های ویروسی از این نوع استفاده می شود زیرا به طور کلی ویروس ها زنده در نظر گرفته نمی شوند.)

چون پاتوژنهای کشته شده یا غیرفعال شده به هیچ وجه نمی توانند تکثیر شوند، قادر نیستند به شکل خطرناک تری که باعث ایجاد بیماری باشند (مانند واکسنهای زنده ضعیف شده زنده) بازگردند. با این حال، آنها تمایل به محافظت کوتاه مدت تر از واکسنهای زنده دارند و به احتمال زیاد نیاز به تقویت کننده برای ایجاد ایمنی طولانی مدت دارند. واکسن های کشته شده یا غیرفعال شده در برنامه ایمن سازی کودکان توصیه شده توسط ایالات متحده شامل واکسن فلج اطفال غیر فعال و واکسن آنفولانزای فصلی (به صورت تزریقی) است.

توکسوئیدها

برخی از بیماریهای باکتریایی مستقیماً توسط یک باکتری ایجاد نمی شوند بلکه ناشی از سمی هستند که توسط باکتری تولید می شوند.
مثلا کزاز : علائم آن توسط باکتری کلستریدیوم تتانی ایجاد نمی شود بلکه ناشی از نوروتوکسینی است که تولید می کند (تتانوسپاسمین). واکسیناسیون برای این نوع پاتوژن را می توان به وسیله ی غیرفعال کردن سم ایجاد کننده علائم بیماری انجام داد.

مانند ارگانیسم ها یا ویروس هایی که در واکسن های کشته یا غیرفعال استفاده می شوند، این را می توان از طریق درمان با یک ماده شیمیایی مانند فرمالین یا با استفاده از گرما یا روش های دیگر انجام داد.

ایمن سازی هایی که با استفاده از سموم غیر فعال ایجاد می شوند ، توکسوئید نامیده می شوند. سموم توکسوئیدها را می توان واکسن های کشته یا غیرفعال در نظر گرفت ، اما گاهی اوقات برای مشخص نمودن این واقعیت که حاوی سم غیرفعال هستند و نه شکل غیر فعال باکتری ، طبقه بندی خاصی به آنها داده می شود. واکسیناسیون توکسوئید در برنامه ایمن سازی کودکان توصیه شده ایالات متحده شامل واکسیناسیون کزاز و دیفتری است که به صورت ترکیبی در دسترس هستند.

ساخت واکسن

واکسن های زیر واحد و مزدوج

واکسن های زیر واحد و مزدوج تنها حاوی قطعاتی از عوامل بیماری زا هستند که در برابر این عوامل محافظت می شوند.واکسن های زیر واحد تنها از بخشی از عامل بیماری زا برای ایجاد واکنش سیستم ایمنی استفاده می کنند. این حالت ممکن است با جداسازی یک پروتئین خاص از یک عامل بیماری زا و ارائه آن به عنوان یک آنتی ژن به تنهایی انجام شود.

واکسن سیاه سرفه و واکسن آنفلوانزا (به صورت تزریقی) نمونه هایی از واکسن های زیر واحد هستند. نوع دیگری از واکسن زیر واحد را می توان با مهندسی ژنتیک تولید کرد. ژنی که کد کننده پروتئین واکسن است در ویروس دیگری یا در سلولهای تولید کننده در فرهنگ وارد می شود. هنگام تکثیر ویروس حامل یا متابولیسم سلول تولید کننده، پروتئین واکسن نیز ایجاد می شود. نتیجه نهایی این رویکرد یک واکسن نوترکیب است: سیستم ایمنی پروتئین بیان شده را تشخیص داده و در آینده در برابر ویروس مورد نظر محافظت می کند. واکسن هپاتیت B که در حال حاضر در ایالات متحده و بسیاری از کشورها استفاده می شود، واکسنی نوترکیب است.

واکسن دیگری که با استفاده از مهندسی ژنتیک ساخته شده است، واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است.دو نوع واکسن HPV در دسترس است – یکی از آنها در برابر دو سویه HPV محافظت می کند – اما هر دو به یک شکل ساخته می شوند: برای هر سویه، یک پروتئین ویروسی منفرد جدا می شود. وقتی این پروتئین ها ترکیب می شوند، ذرات شبه ویروس (VLPs) ایجاد می شوند. این VLP ها حاوی هیچ گونه ماده ژنتیکی از ویروس ها نیستند و نمی توانند باعث بیماری شوند اما باعث واکنش ایمنی می شوند که در آینده از HPV محافظت می کنند.

واکسن های مزدوج تا حدودی شبیه واکسن های نوترکیب هستند: با استفاده از ترکیب دو جزء مختلف ساخته می شوند. با این حال، واکسن های مزدوج با استفاده از قطعات پوشش باکتری ها ساخته می شوند. این پوششها از نظر شیمیایی با پروتئین حامل مرتبط هستند و از این ترکیب به عنوان واکسن استفاده می شود.
واکسن های مزدوج برای ایجاد یک پاسخ ایمنی قوی تر و ترکیبی استفاده می شوند: معمولاً “قطعه” باکتری ارائه شده به تنهایی پاسخ ایمنی قوی ایجاد نمی کند در حالی که پروتئین حامل این کار را می کند.

این باکتری نمی تواند باعث بیماری شود اما با پروتئین حامل ترکیب می شود و می تواند در برابر عفونت های آینده ایمنی ایجاد کند. واکسن هایی که در حال حاضر برای کودکان در برابر عفونت های باکتریایی پنوموکوک استفاده می شود با استفاده از این تکنیک ساخته شده است.

لینک کوتاه : https://www.news.ir/?p=447771
  • نویسنده : راضیه قوامی

برچسب ها

ثبت نظر

-