گروه بینالملل را کاهش دهد و بازارهای مالی آمریکا را روانتر کند. سرانجام، به دلیل دسترسی بالا به نقدینگی دلار، به بانکهای آمریکایی هم مساعدت میشود.
با این وجود، حضور غیرمنتظره «دونالد ترامپ» در کاخ سفید و اقدامات یکجانبهگرایانه او در روابط تجاری با بسیاری از کشورها از جمله چین و اتحادیه اروپا در کنار توسل لجامگسیخته او به تحریمها و تهدید متحدان آمریکا سبب شد تا تلاشها و اقدامات برای کاستن از مرجعیت دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی تشدید شوند.
این تلاشها البته از قبل از ترامپ هم در جریان بودند، مثلاً روسیه بعد از تشدید تحریمهای کشورهای غربی به دلیل الحاق شبهجزیره کریمه در سال ۲۰۱۴ اعلام کرد که قصد دارد به سمت کاهش استفاده از دلار در مبادلات مالی با دیگر کشورها حرکت کند.
با این حال، ترامپ با «سلاحانگاری دلار» و تهدید لجامگسیخته کشورهای مختلف از جمله متحدان آمریکا نگرانیها از جایگاه دلار را تشدید و تلاشها برای فاصله گرفتن از این ارز را تقویت کرده است. به عنوان مثال چندی پیش خبرگزاری فرانسه به نقل از کارشناسان شرکت بزرگ بیمه آلمانی «هرمس» نوشت پس از رویکردهای حمایتگرانه اقتصادی ترامپ شرایط روسیه برای راهبرد دلارزدایی از مبادلات تجاری فراهم شده است که در صورت تداوم روند کنونی، مسکو در یک تا پنج سال آینده وابستگی اقتصاد خود به دلار را به حداقل خواهد رساند.
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه شهریورماه سال گذشته آمریکا را به سوءاستفاده از دلار به عنوان اهرمی برای اعمال فشار بر کشورهای دیگر متهم کرد و گفت: «برای چندین دهه، همه امیدوار بودند واشنگتن بتواند به وظیفه خود به عنوان مرجع منتشرکننده عمدهترین ارز جهان عمل کند اما اکنون چه بر سر دلار آمده است؟ آنها از دلار برای پیشبرد اهداف خود استفاده میکنند.»
با توجه به تأکیدات چین و روسیه برای استفاده از ارز ملی در مبادلات اقتصادی، در دیدار چندی پیش میان «شیء جین پینگ» و «ولادیمیر پوتین» رئیسان جمهوری چین و روسیه در مسکو، آن هم پیش از حضور در نشست اقتصاد بینالمللی سنپترزبورگ؛ دو طرف عزم جدی خود را برای کنار گذاشتن دلار از مبادلات دوجانبه و استفاده از ارزهای ملی دو کشور اعلام کردند. برای تحقق این هدف، آنها موافقت نامهای امضا کردند که استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری بین دو کشور را تسهیل میکند.
طبق این توافقنامه، «همه پرداختهای مالی برای صادرات و واردات کالا، خدمات و سرمایهگذاری مستقیم بین مؤسسههای اقتصادی روسیه و چین براساس اقدامات بینالمللی و قوانین ایالتی احزاب با استفاده از «روبل و یوان» به عنوان ارزهای ملی روسیه و چین انجام خواهد شد.
این دو کشور که در اقتصاد جهانی، نقش پررنگی دارند، اکنون با توجه به تقابلهای تجاری-سیاسی با آمریکا، پای در مسیری نهادهاند تا بتوانند با توجه به رشد اقتصادی بالا، به تدریج سایه ارز خود را برای پای ان دادن به سیطره دلار در اقتصاد جهان سنگین کنند.
تضعیف ائتلافهای امنیتی
سیاست «اول آمریکا» برای کشورهای اروپایی و آسیای شرقی که امنیت خودشان را در قالب ائتلافها و معاهدههای امنیتی به رهبری آمریکا تعریف کردهاند زنگ خطر مهمی را به صدا درآورد.
ترامپ، از زمان ورود به کاخ سفید بارها این ایده را مطرح کرده که متحدان آمریکا باید هزینههای بیشتری برای تأمین امنیت خودشان بپزدازند.
به همین دلیل بود که «امانوئل ماکرون»، رئیسجمهور فرانسه سال گذشته بحث تشکیل ارتش اروپایی را برای کاهش وابستگی به آمریکا در مقوله امنیت را مطرح کرد.
پس از او «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان هم در یک سخنرانی در پارلمان اروپا بر این مسئله تأکید کرده و اظهار داشته است: «ما باید روی این ایده کار کنیم تا یک روزی یک ارتش واقعی اروپایی را خلق کنیم.»
رسانههای آلمان در آن زمان نوشتند دلیل بحثها درباره ارتش اروپایی در مسائل امنیتی حاصل از نظم تغییریافته جهانی قرار دارد. صدراعظم آلمان در سخنرانی دیگری در پارلمان آلمان تأکید کرد: «دورانی که در آن ما میتوانستیم به دیگران تکیه کنیم تمام شده است. اعتماد به آمریکا تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ کاهش پیدا کرده است.» در این میان روسیه که خود را از طرف ناتو در معرض تهدید میبیند برای ارتقاء تسلیحات خود تلاش میکند. این مسئله اروپاییان را مجبور میکند تمرکز بیشتری بر امنیت خود داشته باشند.
این متغیرها و بسیاری عوامل دیگر شواهدی هستند که میتوان بر اساس آنها نتیجه گرفت «ترامپیسم» با رفتن ترامپ احتمالاً از بین نخواهد رفت و تا چندین دهه آثارش را بر رویدادهای دنیا به جا خواهد گذاشت. زمانی، «هنری کیسینجر»، نظریهپرداز راهبردی و سیاستمدار شناختهشده آمریکایی گفت: «به نظرم، ترامپ شاید یکی از همان چهرههایی در تاریخ باشد که گاه گاه برای اعلام پایان یک عصر سر برمیآورند.»
انتهای پیام/