آشنایی با یک محصول فرانسوی، اسلحه فاماس

هکلر و کخ HK416

طراحی و توسعه
نخستین تفنگ های بولپاپ فرانسوی بین سال های ۱۹۴۶ و ۱۹۵۰ توسعه یافتند. از آن جایی که فرانسه در این دوره درگیر اولین جنگ هندوچین بود، بودجه های تحقیقاتی برای تولید نسل جدیدی از تسلیحات نظامی تا جای امکان محدود شد و اولویت به مدرن سازی سلاح های فعال موجود اختصاص یافت. با این حال حدودا ۴۰ قبضه پروتوتایپ از تفنگ های تهاجمی کالیبر ۷٫۶۲×۵۱ mm ناتو از سال ۱۹۵۲ الی ۱۹۶۲ طراحی شد. در این میان نام آشنای فاماس تایپ ۶۲ نیز به چشم می خورد. البته تصمیم آمریکا برای استفاده از تفنگ M16 با کارتریج ۵٫۵۶×۴۵ mm موجب شد تا فرانسوی ها باری دیگر به رویکرد خود فکر کنند و در نتیجه تایپ ۶۲ هیچگاه نتوانست خدمت نظامی خود را آغاز کند.

فاماس تایپ ۶۲

M16

در نهایت پروژه فاماس به دنبال تلاش های فرانسه برای معرفی یک سلاح بومی بر اساس استانداردهای مد نظر ناتو، در سال ۱۹۶۷ کلید خورد. نخستین پروتوتایپ از این تفنگ نیز در سال ۱۹۷۱ تکمیل شد و ارتش این کشور در سال ۱۹۷۲ روند بررسی و آزمایش سلاح را آغاز کرد. گفته می شود که در اواخر سال ۱۹۷۸ رسما خدمت نظامی فاماس به ارتش فرانسه رقم خورده است. پس از انتخاب این تفنگ تهاجمی به عنوان نمونه استاندارد ارتش، حدودا ۴۰۰،۰۰۰ قبضه فاماس F1 توسط کمپانی اسلحه سازی نام برده در ابتدای بحث تولید شد. هرچند که این تفنگ طراحی قدرتمندی داشت، اما با چندین مشکل مختلف نیز مواجه بود. برای مثال تعداد زیادی از قطعات پلاستیکی آن به راحتی می شکستند. فاماس همچنین ناسازگاری های متعددی را در بخش خشاب نشان می داد که یا به علت روند بی کیفیت ساخت بودند و یا در اثر عدم استفاده صحیح. این سلاح به گونه ای طراحی شد که بتواند با استفاده از خشاب های یکبار مصرف کار کند. اما محدودیت بودجه ارتش فرانسه در آن زمان، سربازان را وادار به چندین بار استفاده از خشاب ها کرده بود. به دنبال این کار، فاماس گاها نیازمند رسیدگی سریع می شد. بدین ترتیب کمپانی تصمیم گرفت که اقدام به ساخت یک سری خشاب با دوام کند که قادر به کاهش مشکلات نام برده باشند. پس از طراحی و تولید F1، نسخه جدیدتری از فاماس تحت عنوان G1 معرفی شد که شامل اصلاحاتی جزئی بود. با وجود این تغییرات، G1 تنها در قالب یک طرح مفهومی باقی ماند و هیچگاه به مرحله تولید انبوه نرسید.

فاماس F1

در سال ۱۹۹۴، فاماس G2 پا به عرصه رقابت گذاشت. هدف از توسعه این سلاح هماهنگی با خشاب های استاندارد ناتو و همچنین استفاده از لوله باریکتر برای شلیک دقیق مهمات ۵۵ گرمی قدیمی با کالیبر ۵٫۵۶ mm و همینطور مهمات استاندارد جدید ناتو با وزن ۶۲ گرم و کالیبر مشابه بوده است. لازم به ذکر است که نیروی دریایی فرانسه در سال ۱۹۹۵ این مدل را به عنوان یکی از تسلیحات اصلی خود خریداری کرد. در مقابل ارتش این کشور از خرید G2 امتناع کرد و ترجیح داد که از همان فاماس F1 به عنوان سلاح اولیه خود استفاده کند.

از جمله دیگر مدل های طراحی شده از فاماس می توان به فاماس پیاده نظام و MAS .223 نیز اشاره کرد. فاماس پیاده نظام در قالب یک نسخه بهبود یافته از فاماس F1 معرفی شد که امکان استفاده راحت تر از دوربین های جنگی را فراهم ساخته بود. تاریخچه MAS .223 هم به واردات تعداد محدودی از تفنگ های نیمه خودکار فاماس به آمریکا باز می گردد. به علت نرخ فروش پایین، واردات و تولید این نمونه های نیمه خودکار به طور کامل متوقف شد. از این رو فاماس های نیمه خودکار کمیابی که هم اکنون در آمریکا موجود هستند، حدودا ۲۵،۰۰۰ دلار قیمت دارند و هیچ گونه قطعات اضافی نیز در بازارهای نظامی برای آنها در دسترس نیست.
همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، تفنگ های تهاجمی فاماس از نظر مکانیسم عملکردی یک جنگ افزار بولپاپ به شمار می روند. در واقع مهمات آنها در قسمت پشتی ماشه بارگذاری خواهد شد. اصلی ترین ماده به کار رفته در ساخت سری تفنگ های فاماس، فایبرگلاس بوده است. فاماس G2 3.8 کیلوگرم وزن دارد. هر دو نسخه F1 و G2 را نیز می توان به همراه یک دو پایه مخصوص مورد استفاده قرار داد. از نظر مهمات، فاماس به گونه ای طراحی شده است که بیشترین سازگاری ممکن را با گلوله های ویژه فرانسوی ۵٫۵۶×۴۵ mm دارد. به نظر می رسد جایگذاری مهمات استاندارد ناتو با کالیبر ۵٫۵۶×۴۵ mm که اغلب توسط ارتش کشورهای دیگر کاربرد خواهند داشت، منجر به ایجاد فشار بیش از اندازه برای این مجموعه و آسیب به قطعات مختلف آن می شود. همچنین به کار گیری مهماتی که به صورت اصولی ساخته نشده اند نیز می تواند باعث رخداد دو جراحت جزئی به ازای هر یک میلیون گلوله شلیک شده از فاماس شود. به همین دلیل ارتش فرانسه استفاده از هر گونه مهمات تولید خارج از کشور را برای تفنگ های تهاجمی فاماس ممنوع کرده است.

آشنایی با یک محصول فرانسوی، اسلحه فاماس

فاماس F1 با خشابی به ظرفیت ۲۵ گلوله کار می کند و مناسب ترین مهمات برای آن همان انواع ۵۵ گرمی است. مدل G2 نیز از خشاب های ناتو با ظرفیت ۳۰ گلوله استفاده می کند. این نمونه با هر دو مهمات قدیمی تر ۵۵ گرمی و جدیدتر ۶۲ گرمی سازگار است. اما شاید جالب ترین ویژگی تفنگ های فاماس، قابلیت شلیک انواع نارنجک تفنگی (گلوله ای شبیه آر پی جی که به وسیله تفنگ پرتاب می شود) با وزن حداکثر ۵۰۰ گرم باشد. از جمله متداول ترین این دسته از مهمات برای فاماس، می توان به نارنجک تفنگی ضد نفر APAV40 و ضد تانک AC58 اشاره کرد.

اصلی ترین اپراتورهای فاماس شامل فرانسه، اندونزی، عراق، لبنان، امارات متحده عربی، سوریه، سنگال و کامرون هستند.

مشخصات فاماس

– نوع: تفنگ تهاجمی بولپاپ
– محل تولید: فرانسه
– مدت زمان خدمت: از سال ۱۹۷۸ تاکنون
– طراحی شده به سال: ۱۹۶۷ الی ۱۹۷۱
– هزینه تولید هر قبضه: ۱۷۲۹٫۵۷ دلار در اکتبر سال ۲۰۱۸ برای F1 و ۳۴۵۹٫۱۵ دلار در اکتبر سال ۲۰۱۸ برای G2
– تولید شده به سال: از ۱۹۷۵ الی ۲۰۰۰ در مورد F1 و از ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ در مورد G2
– تعداد ساخته شده: ۴۰۰،۰۰۰ قبضه F1 و ۱۰،۰۰۰ الی ۱۵،۰۰۰ قبضه G2
– وزن: ۳٫۶۱ کیلوگرم وزن فاماس F1 و ۳٫۸ کیلوگرم وزن فاماس G2
– طول: ۷۵۷ میلی متر
– طول لوله: ۴۸۸ میلی متر در مورد F1 و G2، ۶۲۰ میلی متر در مورد نمونه تک تیرانداز G2
– کارتریج: ۵٫۵۶×۴۵ mm ناتو
– نواخت آتش: ۹۰۰ الی ۱،۰۰۰ گلوله در دقیقه برای F1 و ۱،۰۰۰ الی ۱،۱۰۰ گلوله در دقیقه برای G2
– برد موثر شلیک: ۳۰۰ متر برای F1 و ۴۵۰ متر برای G2
– حداکثر برد شلیک: ۳۲۰۰ متر
– سیستم تغذیه: خشاب جعبه ای قابل تعویض با ظرفیت ۲۵ گلوله برای F1 و خشاب جعبه ای قابل تعویض ناتو با ظرفیت ۳۰ گلوله برای G2