درباره نخستین ضدهوایی خودکششی شوروی+عکس

طراحی و توسعه
طی جنگ جهانی دوم هواگردهای تهاجمی که برای حمله به اهداف زمینی طراحی شده بودند، خطری جدی برای واحدهای نظامی در حال حرکت به شمار می رفتند. تاسیسات پدافند هوایی معمول نیز برای مقابله سریع با چنین موقعیت هایی، از سرعت و دقت کافی برخوردار نبودند. در ادامه تجربیاتی از این دست باعث شد تا الزام به کار گیری خودروهای ضد هوایی خودکششی با قابلیت تجهیز به توپ مسلسل و یا تیربارهای سنگین بیش از پیش قوت گیرد.
در سال ۱۹۴۲ مهندسین شوروی به منظور دست یابی به هدف مذکور، خودروی T-60-3 را با الهام از شاسی تانک سبک T-60 توسعه دادند. این محصول مجهز به دو مسلسل سنگین ۱۲٫۷ میلی متری دوشکا بود اما به دلیل نواقص متعدد در روند طراحی، نتوانست وارد مراحل تولید انبوه شود. شمار دیگری از خودروهای مشابه که عمدتا بر اساس شاسی تانک T-60 یا T-70 ساخته شده بودند نیز بین سال های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۳ آزمایش شدند. در مرحله بعدی خودروی ضد هوایی  ZSU-37با توپ ۶۱-K (۳۷ میلی متری) معرفی و در فوریه سال ۱۹۴۵ وارد خط تولید شد. این نمونه تا سال ۱۹۴۸ نیز به صورت محدود در وضعیت تولید فعال باقی ماند. پس از جنگ جهانی دوم مشخص شد که توپ ۳۷ میلی متری برای از میان بردن اهداف سریع و آنهایی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند، بسیار ناکارآمد بوده است. از طرفی دیگر خودروهای ضد هوایی خودکششی که با الهام از شاسی تانک های سبک ساخته شده بودند، قابلیت های مانور پذیری ضعیفی در جاده های ناهموار داشتند و از سرعت آفرود بالایی برخوردار نبودند. با توجه به مشکلات نام برده، تمامی  ZSU-37های تولیدی تا اواخر دهه ۱۹۴۰ به کلی کنار گذاشته شدند.

تصویری از ZSU-37

تصویری از ZSU-57-2

برای سال های طولانی به دنبال خاتمه جنگ جهانی دوم، هیچ مدل جدیدی از خودروهای ضد هوایی خودکششی در شوروی موجود نبود. اما در مقابل دو دشمن بزرگ و قدرتمند اتحاد جماهیر یعنی آمریکا و بریتانیا به تجهیزات تهاجمی و ضد هوایی پیشرفته تجهیز شده بودند. از این رو نیاز به یک خودروی خودکششی با چرخ ممتد کاملا احساس می شد. در فوریه سال ۱۹۴۶، دفتر طراحی آثار شماره ۱۷۴ در امسک (مرکز استان امسک در فدراسیون روسیه) و موسسه تحقیقاتی شماره ۵۸ در کورولیوف (شهری در کشور روسیه) وارد عمل شدند و پس از طی فراز و نشیب های متعدد، پروژه نهایی ZSU-57-2 بر اساس شاسی تانک T-54 در سال ۱۹۴۸ به سرانجام رسید. اولین پروتوتایپ از این خودروی نظامی در ماه ژوئن سال ۱۹۵۰ و دومی نیز در دسامبر همین سال ساخته شدند. پس از تست های اولیه که از تاریخ ۲۷ ژانویه تا ۱۵ مارس سال ۲۰۱۵ با طی مسافت ۱۵۰۰ کیلومتری و شلیک ۲۰۰۰ گلوله از توپ های ZSU-57-2 صورت گرفتند، درخواست ساخت ۶ پروتوتایپ دیگر هم به ثبت رسید. در پروتوتایپ های بعدی اصلاحات موثری مانند افزایش ظرفیت حمل مهمات انجام شده بود.

  تانک T-54

دو توپ S-68 مورد استفاده در ساخت این مجموعه وابسته به عملیات لگد بودند. تسلیحاتی که با این مکانیسم کار می کنند از انرژی لگد (حرکت به عقب برخی از سلاح های گرم پس از شلیک گلوله) برای ادامه چرخه بهره می برند. حال لگد گزارش شده برای توپ های خودروی ZSU-57-2، بین ۳۲۵ تا ۳۷۰ میلی متر گزارش شده بود.
خودروی ضد هوایی جدید روس ها دارای حداکثر سرعت جاده ای ۵۰ کیلومتر بر ساعت بود که در حالت آفرود این عدد به ۳۰ کیلومتر بر ساعت کاهش می یافت. البته گفتنی است که شتاب این محصول در مقایسه با تانک T-54 به علت نسبت نیرو به وزن بیشتر (۱۸٫۶ اسب بخار به تن)، به طرز قابل ملاحظه ای بهتر بوده است. برد عملیاتی خودروی نام برده در سطح جاده ۴۲۰ کیلومتر و در زمین های نسبتا ناهموار، ۳۲۰ کیلومتر گزارش شده است. از جمله دیگر توانایی های ZSU-57-2 می توان به امکان عبور از موانع عمودی با ارتفاع ۰٫۸ متر، سنگرهایی با عرض ۲٫۷ متر و محیط های آبی با عمق ۱٫۴ متر اشاره کرد.

نقطه ضعف اصلی ZSU-57-2 فقدان پیکربندی راداری و به ویژه رادار کنترل آتش بود. این نواقص به همراه مجموعه ای از عوامل دیگر به ناتوانی خودرو در آتش هدف گیری شده حین حرکت منجر می شد.
 
اپراتورها
کوبا، یونان، چین، اتیوپی، مجارستان، اندونزی، کره شمالی، سودان، ویتنام

مشخصات ZSU-57-2
– نوع: خودروی ضد هوایی خودکششی
– محل تولید: شوروی
– مدت زمان خدمت: از سال ۱۹۵۵ تا اوایل دهه ۱۹۷۰ در شوروی و از سال ۱۹۵۷ تاکنون در سایر کشورها
– تولید کننده: دفتر طراحی آثار شماره ۱۷۴ در امسک و موسسه تحقیقاتی شماره ۵۸ در کورولیوف 
– طراحی شده به سال: ۱۹۴۷ الی ۱۹۵۴
– تولید شده به سال: ۱۹۵۷ الی ۱۹۶۰
– تعداد ساخته شده: بیش از ۲۰۲۳ دستگاه در دوران شوروی
– وزن: ۲۸٫۱ تن
– طول: ۶٫۲۲ متر (بدنه)
– عرض: ۳٫۲۷ متر
– ارتفاع: ۲٫۷۱ متر
– خدمه: ۶ نفر
– پوشش زرهی: ۸ الی ۱۵ میلی متر
– سلاح اصلی: ۲ توپ ۵۷ میلی متری S-68A با ظرفیت ۳۰۰ گلوله
– موتور: موتور چهار زمانه V-54 با قدرت ۵۲۰ اسب بخار
– ظرفیت سوخت: ۸۳۰ لیتر
– سرعت: ۵۰ کیلومتر بر ساعت در سطح جاده