جولان کاسبان «سلامت» در فضای مجازی| فروش دارو به قیمت خون‌بها

نیوز- مشکات سخاوتی: هنوز هم در دل برخی خیابان‌های تهران صدای دارو فروش‌ها به گوش می‌رسد، پایت که به این خیابان‌ها می‌رسد بیماران رنجوری را می‌بینی که کیسه به دست، دربه‌در به دنبال داروهایشان می‌گردند تا شاید در لابه‌لای کوچه‌پس‌کوچه‌ها با هر قیمتی بتوانند دارویشان را تهیه کنند.

دلالان خیابان را بالا و پایین می‌کنند و از کنار هر شخصی که رد می‌شوند آهسته یا بلند می‌گویند «دارو؟ دارو؟ کمیاب، نایاب، ساختنی؟ چی لازم داری؟» جالب‌تر از همه اینکه بعضی از این افراد به دنبال خرید دارو از بیماران هستند؛ در این بازار سیاه باید جان به دست راه بروی، چرا که احتمال فروش داروهای غیراستاندارد، ممنوع و تاریخ مصرف گذشته‌ای که در جعبه داروهای اصل قرار گرفته و با طعم مرگ عرضه می‌شوند نیز وجود دارد.

اما کاسبان جان آدمیزاد از همین خیابان عجیب و غریب، گذری هم به فضای مجازی باز کرده‌اند، و از این فضا به عنوان مکان امن‌تری برای فروش داروها آن هم با قیمت‌های نجومی استفاده می‌کنند؛ کافی است چند دقیقه‌ای گوشی موبایل را به دست بگیری و نام چند داروی خاص را در همین شبکه‌های اجتماعی جستجو کنی!

 آن وقت است که می‌بینی همین سوداگران مرگ چه دکان پر زرق و ورقی را برای خود در این فضا به راه انداخته‌اند و تلاش می‌کنند داروهای قاچاق و تقلبی خود را با بالاترین قیمت به بیمارانی بفروشند که برای درمان چوب حراج بر زندگی خود زده‌اند غافل از اینکه این بازار داروفروشی مجازی به مراتب مخوف تر از خیابان‌های واقعی بوده و حتی ممکن است پس از واریز پول هیچ دارویی به دست بیمار نرسد…

داروخانه‌های مورد اطمینان

شاید بتوان گفت داروخانه ها یکی از امن ترین و مورد اطمینان ترین اماکنی هستند که مردم چه در صورت بیماری و چه به طور عادی تمایل دارند برای خرید اقلام بهداشتی و علی الخصوص دارو به آن ها مراجعه کنند.

خبرنگار نیوز در این گزارش، به بررسی حدود فعالیت داروخانه های اینترنتی مجاز، دلیل افزایش فروش دارو در فضای مجازی به طور غیر قانونی و  اهمیت اطلاع رسانی به مردم در خصوص آسیب های تهیه دارو از کانال ها و شبکه های غیر رسمی پرداخته است.

داروخانه های اینترنتی و نماد اعتماد الکترونیک!

نایب رییس انجمن داروسازان ایران در اینباره گفت: طبق ضوابط و آیین نامه ها ما در داروخانه ها ۵ قلم دارو برای فروش داریم که شامل داروها، فرآورده های طبیعی، مکمل های غذایی و محصولات بهداشتی و آرایشی و لوازم پزشکی هستند که از این پنج گروه به غیر از “دارو” بقیه قابلیت فروش اینترنتی دارند.

وی اضافه کرد: در ضابطه ی مذکور اشاره شده که، داروخانه هایی که متقاضی فروش اینترنتی هستند باید از وزارت صمت، نماد اعتماد الکترونیک را دریافت کنند و مشغول به فعالیت شوند. در ایران هم صدها داروخانه اینترنتی مجاز در همه استان ها وجود دارند و کالاها را به منزل مشتریان می رسانند و اتفاقا در این ایام کرونا نیز منشأ خدمات زیادی بوده اند.

نحوه فعالیت داروخانه های اینترنتی غیرمجاز

او خاطرنشان کرد: اما در کنار این داروخانه های مجاز اینترنتی، اپلیکیشن ها، سایت ها و صفحات مجازی غیر مجاز در اینستاگرام و و تلگرام به وجود آمده که به بیمار می گویند از نسخه ات عکس بگیر و برایمان بفرست و به دروغ می گویند که از طریق داروخانه دارویتان را ارسال می کنیم.

دکتر سید علی فاطمی در ادامه گفت: چون گرفتن نسخه از طریق اپلیکیشن ها مجاز نیست، هیچ نظارتی هم بر فعالیت آن ها وجود ندارد و بیمار به اشتباه فکر می کند دارو از طریق داروخانه برایش ارسال شده ولی بعدا سر از سایت های غیر مجاز و قاچاقفروش های دارو که گردانندگان این سایت ها و اپلیکیشن ها هستند در می آورد.

وی افزود: متأسفانه در دو سال اخیر فروش دارو در فضای مجازی و داروخانه های اینترنتی غیر مجاز خیلی شدت گرفته و تقریبا هیچ دارویی نیست که شما بخواهید و در شبکه های مجازی آن را پیدا نکنید اما متأسفانه خیلی از مردم از مصرف آن ها آسیب می بینند.

توصیه ای به مردم؛ تشخیص درست داروخانه های اینترنتی مجاز

این داروساز در خصوص اینکه مردم چگونه داروخانه های اینترنتی مجاز را تشخیص دهند هم تأکید کرد: مردم برای اطمینان از اینکه داروخانه ای که به طور اینترنتی فعالیت می کند معتبر است، باید اول مطمئن شوند که آن داروخانه وجود خارجی دارد یا نه، از طرف دیگر داشتن مجوز داروخانه اینترنتی و نماد اعتماد الکترونیک، به بیمار این اطمینان را خواهد داد که این داروخانه اینترنتی، مجاز به فعالیت است.

همچنین فاطمی در پاسخ به این سؤال که آیا امکان رسوخ داروهای خاص از داروخانه به بازار غیر رسمی وجود دارد هم به نیوز گفت: این مسأله منتفی نیست و نمی توان گفت در حد صفر است اما واقعا زیاد نیست چون داروخانه ها تنها محل های عرضه دارو در دنیا هستند که بیش ترین نظارت بر آن ها می شود.

وی در اینباره ادامه داد: داروخانه ها در طول ماه از چند نهاد بازرسی می شوند؛ شبکه های بهداشت و درمان، معاونت های غذا و دارو، سازمان غذا و دارو و سه سازمان بیمه گر اصلی از جمله تأمین اجتماعی، بیمه سلامت ایران و نیروهای مسلح.

نائب رییس انجمن داروسازان اظهار داشت: در تمام دنیا توصیه می شود که مردم داروهای خود از داروخانه تهیه کنند، زیرا در  داروخانه ها مسئولین فنی وجود دارند که بر همه ی فرآیندهای داروخانه نظارت دارند اما در سطح عرضه هیچ مکان و صنف دیگری وجود ندارد که مسئول فنی داشته باشد.

چه چیز باعث رونق فروش داروها در فضای مجازی شده؟

در ضمن او با بیان اینکه امکان تقلبی و قاچاق بودن داروهایی که در فضای مجازی به مردم فروخته می شود زیاد است، گفت: داروهای قاچاق دو دسته هستند یا داروهای تقلبی هستند یا داروهایی هستند که از مرزهای غیرمجاز و به شکل چمدانی از مرزها وارد شده اند. اگر تقلبی هم نباشند چون شرایط نگهداری آن ها تحت کنترل نیست، ممکن است خاصیت خود را از دست داده و حتی به مواد سمی تبدیل شوند.

وی تصریح کرد: به دلیل مشکلات و مسائل ارزی پیش آمده در کشور، واردات خیلی از داروهای خارجی ممنوع شده و از طرفی بعضی از پزشکان هم به بیمار اصرار می کنند که فلان داروی خارجی را تهیه کند و بیمار هم برای تهیه دارو خود را به آب و آتش می زند و این نقطه شروع رونق کار قاچاق چیان دارو است و می توان گفت امروز شبکه های مجازی غیر مجاز جای ناصر خسرو را گرفته اند.

اپلیکیشن های غیرمجازی که اقدام به فروش دارو می کنند!

دکتر محمد خلیلی، دبیر انجمن داروسازان ایران در اینباره به نیوز گفت: در خصوص فروش اینترنتی دارو علی‌رغم اینکه تاکنون به هیچکدام از کشورهای پیشرفته چنین مجوزی داده نشده و نیز قوانین جاری کشور نیز فروش اینترنتی را خلاف قانون تشخیص داده، اما مدتی است که به بهانه کرونا و کاهش تردد مردم، اما در حقیقت برای دستیابی به بازار دارویی و حذف داروساز از وظیفه نظارتی خود، تعدادی سایت و اپلیکیشن بدون مجوز شروع به تبلیغ و عضوگیری و حتی توزیع دارو کرده اند.

او افزود: با وجود مکاتبات متعدد انجمن داروسازان ایران با ریاست سازمان غذا و دارو و تأکید بر غیر قانونی بودن این شیوه توزیع و همچنین مصاحبه‌ها و تأکیدات مکرر دکتر شانه ساز ریاست سازمان غذا و دارو و دیگر مسئولین دارویی کشور بر ارائه دارو فقط از طریق داروخانه ،متأسفانه تاکنون شاهد برخورد جدی و و قانونی با فروش اینترنتی دارو نبوده ایم.

۳ هزار میلیارد تومان قاچاق دارو در سال!

وی با تأکید بر نقش داروساز در سلامت جامعه گفت: قانونگذار ده ها وظیفه بر عهده مسئول فنی داروخانه قرار داده و این نشان از اهمیت نقش داروساز در سلامت جامعه دارد و نادیده گرفتن آن می تواند عواقب و عوارض زیادی در بر داشته باشد. بنابراین مهمترین خطر فروش اینترنتی دارو، توزیع داروهای قاچاق فاقد اصالت و یا حتی با لیبل های جعلی است که می تواند خطرات جانی به همراه داشته باشد .

دکتر خلیلی عنوان داشت: جذابیت مالی قاچاق دارو که حدود ۱۰ درصد کل گردش مالی رسمی دارویی کشور را در بر می‌گیرد و به رقمی در حدود سه هزار میلیارد تومان بالغ می گردد، زمینه ی مناسبی برای سوء استفاده مهیا می کند و این علاوه بر گردش مالی ۲ میلیارد دلاری کالاهای بهداشتی و آرایشی قاچاق است.

نقش مهم داروسازان و مسئولین فنی داروخانه در کاهش مصرف و توزیع داروهای قاچاق

دبیر انجمن داروساران ایران ادامه داد: با توجه به تحریم های ناجوانمردانه و شرایط خاص اقتصادی و نگاه ویژه وزیر بهداشت به تولید داروهای داخلی و جلوگیری از ورود داروهای مشابه ساخت داخل، زمینه ی فعالیت جاعلان و قاچاق فروشان گسترش پیدا کرده که یکی از راه های فعالیت این افراد همین فروش دارو در فضای مجازی و بصورت اینترنتی است.

وی همچنین به نقش مهم داروسازان  و مسئول فنی داروخانه ها در حفظ سلامت مردم هم تأکید کرد: این افراد می توانند با آگاهی دادن به مردم، از مصرف و توزیع داروهای قاچاق بمیزان بسیار زیادی جلوگیری نمایند. نکته مهم دیگری که می توان به مزایای عرضه دارو توسط داروساز و در داروخانه به آن اشاره کرد این است که با حضور داروساز، امکان استفاده مراجعین از اطلاعات و راهنمایی ها و مشاوره های داروساز وجود دارد و در جلوگیری از مصرف بی رویه دارو تأثیرگذار است.

داروخانه؛ یکی از نظارت پذیرترین مکان های حوزه سلامت

خلیلی در این خصوص اضافه کرد: در داروخانه امکان ارتباط داروساز و پزشک و بررسی مشکلات احتمالی در نسخه وجود دارد که باعث مصرف صحیح و مؤثر داروها توسط مردم خواهد شد. به عبارتی می توان گفت مراجعه بیمار به داروخانه و دریافت مستقیم دارو با شروع مسئولیت داروساز همراه است و امکان رصد و پیگیری وظایف وی نیز آسان تر خواهد بود.

او در تکمیل بحث خود گفت: می توان گفت داروخانه از نظارت پذیرترین مکان های حوزه سلامت است اما با فروش اینترنتی دارو بسیاری از این نظارت ها خواه ناخواه حذف و نادیده گرفته می شود که در نهایت زیان آن به جامعه وارد خواهد شد.

لزوم جمع شدن بساط سوداگران کرونا

به گزارش نیوز، همین روز گذشته بود که رئیس سازمان غذا و دارو درباره فروش داروهای تقلبی کرونا در این بازار مکاره هشدار داد و افزود: “داروی رمدسیویر با برچسب تقلبی به قیمت های نجومی توسط برخی افراد سودجو در بازار آزاد به فروش می‌رسد. داروی رمدسیویر با پیگیری سازمان غذا و دارو وارد کشور شده و برای انجام کارآزمایی بالینی در اختیار معاونت تحقیقات وزارت بهداشت قرار گرفته است.  بنابراین هیچ نمونه مورد تائیدی از این دارو در بازار وجود ندارد و تمام نمونه های موجود آن در بازار غیر رسمی، غیرمجاز و تقلبی محسوب می شود.”

این درحالی است که همین افراد سودجو با سوء استفاده از عواطف مردم و بیماران مبتلا به کرونا از فضای مجازی برای فروش داروهای به اصطلاح درمان کننده کرونا استفاده می‌کنند و باید به این نکته توجه داشت که پیگیری‌ها و نظارت بر این فضا در این روزهای کرونایی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و همکاری پلیس فتا و ناظران وزارت بهداشت نیز در مبارزه با این پدیده بیشتر از گذشته احساس می‌شود.