نیوز: جشن مهرگان/ فرهنگ کهن ایرانی، سراسر سرور و جشن و شادی بوده و جشن‌های باارزشی را برای ما به یادگار گذاشته است و ما باید برای پاسداری و برپایی آیین‌های ملی و فرهنگی کوشش کنیم. آیین‌هایی که هر کدام باورها و فلسفه‌های بسیار باارزشی را همراه دارند. آیین‌هایی همچون نوروز، مهرگان و سده، آیین‌هایی که در سده‌های گذشته اساس و بنیان همبستگی یک ملت با قومیت ها و گویش های گوناگون بوده‌اند. این همبستگی در فرهنگ زرتشتی همازور نامیده می‌شود.
مهرگان را باید یکی از کهن‌ترین، شکوهمندترین و پایدارترین جشن‌های ایرانی دانست که با ستایش روشنایی و روز در پیوند است و در سده‌های پیشین بسیار گرامی بوده است. می‌توان گفت پس از آیین نوروز برترین جشن ایرانی، جشن مهرگان است که در شاهنامه هم از آن سخن رفته است.
جشن مهرگان چیست؟
مهرگان یا جشن مهر یکی از مراسم و جشن‌های ایران بوده که با اعتدال پائیزی پیوند داشته و در روزهای آغازین فصل پاییز برگزار می‌شده است. این جشن چندین روز طول می کشیده است. در خراسان در سده های گذشته این جشن را با نام جشن سر میزو یا جشن سر برج میزان برگزار می کرده اند.
تاریخ جشن مهرگان
زمان برگزاری جشن مهرگان در آغاز ماه مهر و فصل پاییز بوده است و این شیوه دست کم تا پایان دوره هخامنشی و احتمالاً تا اواخر دوره اشکانی نیز دوام داشته است. اما از این زمان و شاید در دوره ساسانی، جشن مهرگان به مهر روز از مهر ماه یا شانزدهم ماه مهر منتقل می شود.
معیار سنجش (نخستین) این جشن همان زمان برابری شب و روز یا اعتدال پائیزی بوده است، اما در طول زمان بر اساس معیارها و ابزارهای سنجش زمان در مکان های مختلف زمان جشن تغییراتی داشته است بطوری که امروزه نزد زرتشتیان ایران ۱۰ مهر و تا مهر روز از ماه مهر برگزار می‌شود، اما در گاهشمار ایرانیان ، گاهشمار جلالی روز مهرگان، ۱۶ مهر ماه است.
درمیان مردم خراسان جنوبی اول مهر یا سر میزو و روز ۷ مهر ماه برگزار می‌شود. این جشن در جوامع ایرانی خارج از ایران نیز برگزار می‌شود.
جشن_مهرگان در مهر روز از مهر ماه برگزار می‌شده و مسعود سعد سلمان نیز درباره این جشن سروده است:
روز مهر و ماه مهر و جشن فرخ مهرگان،
مهر بفزای ای نگار مهرچهر مهربان.
مهرگان در شاهنامه
در شاهنامه، جشن مهرگان در پیوند با فریدون، یکی از نامورترین شهریاران نمادین و باستانی ایران است که وی بر ضحاک ماردوش که نماد گوهر بدی، پلیدی، زیان و ویرانگری است چیره می‌آید و او را به دماوند می‌برد و در اشکفتی به بند می‌کشد و خود بر اورنگ فرمانروایی ایران بر می‌نشیند و بدین سان روزگار روشنی آغاز گردیده است. ایرانیان به پاس این رخداد بسیار خجسته آن روز را جشن می‌گیرند و این جشن تا سده‌ها و هزاره‌ها می‌پاید.
جشن های باستانی/جشن در ایران باستان
جشن مهر و دوستی
فردوسی در شاهنامه اینگونه از جشن مهرگان یاد می‌کند:
به روز خجسته سرِ مهر ماه
به سر بر نهاد آن کـیانی کلاه
زمانه بی اندوه گشت از بدی
گرفتند هر کس ره بخردی
دل از داوری‌ها بپرداختند
به آیین یکی جشن نو ساختند
نشستند فرزانگان شادکام
گرفتند هر یک ز یاقوت جام
میِ روشن و چهرهٔ شاه نو
جهان نو ز داد از سرِ ماه نو
بفرمود تا آتش افروختند
همه عنبر و زعفران سوختند
پرستیدن مهرگان دین اوست
تن‌آسانی و خوردن آیین اوست
اگر یادگارست ازو ماه و مهر
بکوش و به رنج ایچ منمای چهر
پیشینه جشن مهرگان در ایران باستان
پیش از هخامنشیان، پیشینه جشن مهرگان به هزاره دوم پیش از میلاد بر می‌گردد و بیش از ۴۰۰۰ سال قدمت دارد. دیرینگی این جشن دست کم تا دوران شاهان باستانی و بزرگی چون فریدون بازمی‌گردد.
جشن مهرگان بغ یادی، بگ یادی(bāgayādi) «یاد خدا – سپاسگزاری از خدا» نام داشت. بغداد (خدا آن را داده) نام باغی در نزدیکی تیسفون پایتخت اشکانیان و ساسانیان بود که بعدها به شهر تبدیل شد، نام شهر بغداد کنونی برگرفته از همین نام پارسی است. براساس متون اوستا (کتاب مقدس زرتشتیان)، تقویم ایرانیان پیش از هخامنشیان دارای دو فصل تابستان و زمستان است که نوروز جشن آغاز سال جدید و فصل تابستان و مهرگان جشن آغاز نیمه دوم سال و فصل زمستان بوده‌است. برای نمونه ناصرخسرو در این بیت هر دو جشن نوروز و مهرگان را به هنگام اعتدالین می‌داند:
نوروز به از مهرگان، گرچه
هر دو زمانند، اعتدالی
جشن مهر در اوستا
در مهریشت یکی از يشت‌های کهن اوستا اینگونه می‌خوانیم:
«بشود که «مهر» از برای یاری به سوی ما آید.
از برای آزادی به‌سوی ما آید.
از برای آرامش به‌سوی ما آید.
از برای آمرزش به‌سوی ما آید.
از برای تندرستی به‌سوی ما آید.
از برای پیروزی به سوی ما آید.
از برای اشویی (راستی و پاکی و عشق اهورایی) به‌سوی ما آید. آن نیرومند همیشه پیروز، سزاوار ستایش، که هرگز فریب نمی‌خورد و همیشه هوشیار و بیدار است.»
تعبیر خواب
قیمت ارز
فال حافظ