مراسمات باشکوه سوگواری ماه محرم در شهرهای مختلف ایران

نیوز:مگر میشود حسینی و بود و عاشقش نبود، ماه مُحَرّم اولین ماه تقویم اسلامی (هجری قمری) که به اعتقاد مسلمانان از جملهٔ ماه‌های حرام به شمار می رود.محرم اولین ماه از ماه‌های دوازده‌گانه قمری و یکی از ماه‌های حرام است که در دوران جاهلیت و نیز در اسلام، جنگ در آن حرام بوده که البته این ماه برای شیعیان بسیار مقدس است؛ مسلمانان برای احترام به این ماه برای حسین بن علی گریه کرده و سینه‌زنی و هیئت می‌گیرند و کسانی که به هیئت بروند را غذا می‌دهند، چون عقیده دارند که این کارها پس از مرگ به آن‌ها نفع می‌رساند و گناهان آن‌ها آمرزیده خواهد شد.جالب است که بدانید شب و روز اول محرم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب مفاتیح‌الجنان توضیح داده شده است. در ادامه همراه نیوز باشید با مراسمات ماه محرم در شهر های ایران

---

سلامی برگرفته از سینه ای سوخته بر حسین(ع) از دل تاریکی های شب های عاشورایی کودکی مان که تاکنون عشقش عجیب اسیرمان کرده

سلام بر غربت و قرابت حسین از مدینه تا کربلا

سلام بر حال محرم و سینه های سوخته

سلام بر شاه مظلومان

سلام بر سینه های پرسوز و نواهای دل انگیز یا حسین(ع)

سلام بر لبِ تشنه ات حسین(ع) جان، که تشنه ی آب نبودی، تشنه ی لبیک بودی

سلام بر شب وداع حسین با آن هایی که مرگ را واهمه داشتند

سلام بر جگرهای سوخته و عزاداران حسین(ع)که راه او، هم عزادار می خواهد و هم پیرو

و اینک ما عزای حسین (ع) را برای لبیک به ندای «هل من ناصر ینصُرُنی» ابا عبدالله برپا می کنیم…

لبیک یا حسین

مراسمات ماه محرم در شهرهای ایران

آئین و مراسم عاشورایی، با فرهنگ و سنت‌های ایرانیان پیوند خورده‌. این آیین‌ها علی‌رغم یکپارچگی و همگونی‌شان، تفاوت‌های زیادی با هم دارند…

عزاداری محرم با فرهنگ و آداب شهرهای مختلف با هم گره خورده است. قسمت های مختلف کشورمان هم سبک های مختلف خود را در عزاداری و برپایی مراسم سوگواری دارند. از سوی دیگر در بسیاری از سنت‌های عزاداری شهرهای مختلف، شباهت‌های زیادی وجود دارد.

برگزاری دسته‌های عزاداری، تعزیه خوانی، گرداندن علم و نخل و تهیه غذای نذری از نمونه مراسمی است که در شهرهای مختلف کشور به طرز باشکوهی برپا می‌شود. گاهی اوقات این سنت‌ها به قدری جالبند که مردم را نه تنها از سراسر کشور بلکه از کشورهای دیگر برای تماشا می کشاند.

در برخی مناطق عزاداران به حدی ناراحت می شوند که از فرط ناراحتی یا بی هوش می شوند و یا بر سر و روی خود گل و خاک می‌ریزند، سپس بر سر و سینه می‌کوبند. در برخی مناطق مردان از صبح این روز به حمام می‌روند و پس از اصلاح سر و صورت، با لباس‌های تمیز، عزاداری خود را آغاز می‌کنند ازطرف دیگر در حوضچه‌های اطراف تکیه‌ها و محل‌های عزاداری، گل درست می‌کنند. سپس گل را از سر تا پا به خود می‌مالند. بعضی‌ها هم به طور کامل داخل حوضچه می روند. بعد از اینکه سراپایشان گلی شد، عزاداری را با سینه‌زنی و نوحه‌خوانی پی می‌گیرند.

این گونه هم هست، زمانی که ایام عزاداری برابر می شود با ماه‌های سرد سال ، برای عزاداران آتش روشن می‌کنند و در دورآتش جمع می شوند. بنابراین از روز هفتم برخی از عزاداران در کوچه‌ها می‌چرخند و با صدای بلند شروع به خواندن شعر می‌کنند؛ مضمون اشعارشان خواستن هیزم برای روشن کردن آتشی بزرگ است.

مراسمات ماه محرم مراسم شاه حسین

از دیگر مراسم بزرگی که در روزهای عزاداری امام حسین(ع) در ایران برگزار می‌شود، مراسم «شاه حسین» در تبریز است. این آیین که در لهجه محلی به آن «شاخسی» می‌گویند، از چند روز قبل از محرم شروع می شود و تا ظهر عاشورا ادامه دارد.

در این مراسم عزاداران لباس سیاه بر تن می کنند و کنار هم می‌ایستند و با قرار دادن یک دستشان پشت کمر دیگری، زنجیره‌ ی باشکوه انسانی تشکیل می‌شود.
با دست دیگرشان چوبی مخصوص را در مسیر سر تا پای خود حرکت می‌دهند. این حرکات همراه با نوای «شاه حسین» و «وای حسین» (واخسی) عزاداران انجام می شود. آیین شاه حسین، رفتاری نمادی است؛ به گونه ای که عزاداران در حال عزیمت به کربلا و قرار گرفتن در کنار یاران است.

مراسمات ماه محرم/عزاداری در حسینیه بزرگ زنجان

سالهاست که عزاداری مردم زنجان بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. آن قدر عزاداری در این شهر باشکوه و معنوی است که از زنجان با عنوان پایتخت «شور حسینی» نام برده میشود. آداب و رسوم محرم در زنجان از اول این ماه و در حسینه اعظم و زینبیه اعظم برپا می‌شود. هر شب تعداد زیادی از اهالی شهر به این حسینیه‌ها و مراسم رفته و به سوگواری می‌پردازند.

اما اوج این مراسم که در زنجان انجام میشود از شب نهم محرم (تاسوعا) آغاز می‌شود. اگرچه گفته می‌شود محل برگزاری مراسم حسینه و زینبیه اعظم است، اما این دو مکان تنها محل شروع این مراسم هستند. کمی که می‌گذرد موج جمعیت عزاداران تمام میدان ها و خیابان‌های اصلی اطراف را فرا میگیرد.

افراد مداح روضه‌خوان با لهجه ترکی و نوایی سوزان روضه می‌خوانند؛ مردم نیز بخش عمده‌ای از این روضه‌ها را با آنها همنوا میشوند و به سینه می‌زنند. شور و حال این مراسم هر بیننده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد شاید به همین دلیل است که هر سال قشرهای مختلف مردم از شهرهای مختلف به زنجان می‌روند.

نخل‌گردانی در یزد

در استان یزد نیز نخل‌گردانی از مهم‌ترین و معروف‌ترین آداب و رسوم محرم در روزهای تاسوعا و عاشورا در شهرهای مختلف است. و در بین تمام شهرها، نخل‌ گردانی یزد شهرت بیشتری دارد. نخل یک سازه چوبی بسیار بزرگ بوده که اطراف آن را آینه میگذارند و با شال‌ها و پارچه‌های رنگی آراسته می‌کنند. نخل‌گردانی نیز آیینی نمادی است که عموما در ظهر یا غروب عاشورا برگزار می‌شود. حمل‌کنندگان نخل گویا، پیکر امام حسین(ع) را پس از ظهر عاشورا بر دوش گرفته‌اند تا آن را به خاک بسپارند.

اما تمام مراسم عزاداری در یزد به نخل‌گردانی محدود نمی‌شود. سوگواری و عزاداری در حسینیه‌های معروف این شهر همراه با نوحه‌خوانی و سینه‌زنی بخشی از این مراسم است. از دیگر آیین‌های روزهای محرم در یزد می‌توان به تعزیه‌خوانی، جغجغه‌زنی، کتل بستن و دسته سقا را نام برد.

مراسمات ماه محرم/عزا داری امام حسین در خراسان رضوی مخصوصا شهرستان کاشمر

مراسم عزاداری شهدای کربلا در کاشمر از پیشینه‌ای دیرینه برخوردار بوده و مردم مؤمن و دیندار این دیار، قبل از فرا رسیدن ماه محرم و ایام عزاداری سیدالشهدا(ع) به تکاپو و تلاش می‌افتند و مقدمات محافل و مجالس سوگواری را آماده می‌کنند.
در بسیاری از تکیه‌ها و حسینیه‌های شهرستان کاشمر چند شب مانده به آغاز محرم، با برگزاری مجلسی ضمن دعوت از عزاداران و اهالی محل آن حسینیه، شروع میکنند به جمع‌آوری کمک‌های مالی مردم برای برگزاری مجالس دهه اول محرم و مردم هم با حضور وسیع و گرم خود در این مجلس‌ها با شور و شوق شرکت کرده و هر کس در حد توان خود، کمک‌های خالصانه خود را به مسوولان و هیئت‌ها می‌دهد.

تکیه داران نیز نام تمامی افراد و میزان کمکی که به هیئت کرده‌اند را در دفتری می نویسند.چند روز مانده به محرم افرادی که در این زمینه فعالیت می کنند هیئت‌های مذهبی به‌ویژه جوانان اقدام به غبارروبی، تزئین و آماده کردن هیئت برای پذیرایی از عزاداران کرده و از شب اول محرم، درب تمامی هیئت‌های عزاداری کاشمر بر روی دلسوختگان اهل‌بیت(ع) باز می‌شود و مردم با حضوری عظیم در مجالس عزاداری ضمن سوگواری برای شهدای کربلا، روح و دل خود را با معنویت محافل عاشورایی، شست و شو می‌دهند.

مراسمات ماه محرم در کاشمر

مراسمی که شبانه در تکیه‌ها و حسینیه‌ها برگزار می‌شود شامل قسمت های مختلفی است، برخی هیئت‌ها مراسم شبانه خود را با قرائت زیارت عاشورا آغاز می‌کنند.
در حسینیه های این شهرستان معمولا دو روحانی منبر می‌روند و روال بر این است که اولین روحانی در آغاز مراسم، زمان کمی را به سخنرانی در مورد بیان احکام شرعی و نیز توضیح مختصر یک موضوع عقیدتی اختصاص می‌دهد و بعد از او روحانی دوم به منبر رفته در بیانی مفصل‌تر به بیان موضوعات مختلف و به ویژه ابعاد مختلف قیام عاشورا و اهداف و آرمان‌های امام حسین‌(ع) از این قیام می‌پردازد و به مردم درس‌های عاشورا را می آموزد.

پس از تمام شدن سخنرانی‌ها، نوبت به مداحان و نوحه‌سرایان اهل‌بیت(ع) می‌رسد که با صدا ولحنی محزون و دل‌نشین به قرائت اشعاری در وصف شهدای کربلا و بیان جلوه‌های مختلف عاشورا می‌پردازند، بعد نوبت به سینه‌زنی می‌رسد، که در این قسمت عزاداران و به خصوص جوانان با شور و حالی عجیب و وصف‌ناپذیر در عزای مولای خویش بر سر و سینه می‌زنند.

با نام یکی از شهدای کربلا

در کاشمر بر اساس توافقی که از سالیان دور بین مسئولان و مداحان هیئت‌های عزاداری انجام گرفته است از شب پنجم محرم هر شب به نام یکی از شهدای کربلا عزاداری می‌شود و این تقسیم‌بندی در تمامی هیئت‌ها و مجالس عزاداری شهر کاشمر رعایت می‌شود و شب پنجم محرم در تمامی هیئت‌های عزاداری در مصیبت شهادت سفیر حسین(ع) یعنی حضرت مسلم بن عقیل به عزاداری پرداخته می‌شود و شب ششم نیز به حضرت علی‌اکبر(ع) است.
مراسم عزاداری در شب هفتم که برابر است با شب بسته شدن آب بر امام و یارانش، متعلق به کودک شش ماهه امام حسین یعنی علی اصغر(ع) است که در این شب بسیاری از مادرانی که نوزادی شیرخواره دارند با بستن سربندهای یا حسین(ع) بر پیشانی طفل خود، با هم همنوا میشوند و برای حصرت عزاداری میکنند.

>>>بیشتر بخوانید:

محرم از نگاه یک توریست/ تاریخ دقیق محرم ۱۴۰۰

در شب هشتم که در تکیه های کاشمر مشهور است به شب یتیم‌نوازی، در مصیبت شهادت حضرت قاسم ابن الحسین(ع) سوگواری می‌شود و شب نهم همانند سایر نقاط جهان تشیع متعلق به علم‌دار کربلا حضرت ابوالفضل العباس(ع) است. از آنجا که مردم کاشمر اعتقاد واقعا عجیبی به باب‌الحوائج بودن آن حضرت دارند بیماران خود را به این مجلس می‌آوردند و شفای بیمار خود را از سقای دشت کربلا طلب می‌کنند و معتقدند که ابوالفظل بیماران را شفا میدهد.

در شب عاشورا برنامه‌های مجالس و محافل عزاداری به اوج خود می‌رسد و مردم با شور و احساسی که نمی شود بیان کرد در عزای سرور آزادگان عالم حضرت امام حسین(ع) به عزاداری می‌پردازند.
یازدهمین شب را نیز به شام غریبان، میپردازند. مراسم ویژه‌ای در تکیه های کاشمر برگزار می‌شود بدین صورت که عزاداران به یاد شب یازدهم محرم سال هجری که شبی سخت و مصیبت‌زا برای زنان و فرزندان امام حسین است به یاد شهدای کربلا شمع روشن کرده و در مصیبت اسارت اهل‌بیت امام(ع) اشک می ریزند و به سوگواری می‌پردازند.

مراسم سوگواری روزهای محرم

مردم کاشمر در دهه اول علاوه بر شب‌ها در روزهای این دهه نیز برنامه‌های ویژه عزاداری را باشکوه هر چه تمام‌تر برگزار می‌کنند. در صبح روز اول محرم بر اساس سنتی دیرینه و به منظور اعلان عزا و اعلام آغاز ماه محرم در سطح شهر، تعدادی از هیئت‌ها که مراسم را مدیریت می کنند و جمعی از مداحان این شهر هستند، با جمع شدن در مهدیه کاشمر به عزاداری می‌پردازند و سپس به صورت دسته‌های سینه‌زنی با حرکت در خیابان‌های شهر، راهی تکیه حسینی این شهرستان می‌شوند. و مردم نگاه میکنند.
حرکت سینه‌زنی در کاشمر از روز پنجم محرم آغاز می‌شود و تا یازدهم این ماه ادامه دارد. این گونه که در هر روز یکی از هیئت‌های بزرگ شهرستان میزبان دیگر هیئت‌ها است و هیئت‌های عزاداری هم بر اساس برنامه‌های که توسط نیروی انتظامی کاشمر تنظیم شده است با حرکت از تکیه خود به سمت حسینیه حرکت می کنند و رأس ساعت مقرر وارد می‌شوند و پس از عزاداری در ساعت مشخصی که برای آنان در نظر گرفته شده جای خود را به هیئت‌های بعدی می‌دهند.
مراسمی چون؛ سینه‌زنی، زنجیرزنی، شبیه‌سازی، نخل‌گردانی، علم‌بندی، شام غریبان، پرده‌خوانی، پرده‌گردانی، شبیه‌خوانی جزو مراسم عزاداری ماه محرم در کاشمر است که هر یک از این مراسم داستانی جالب دارد.
علاوه بر برنامه‌های فراوانی که در تکیه ها، غفلت کرد، مجالس خانگی بیش‌تر متعلق به خانم ها است و خانم های کاشمری جالب است که بدانید که در دهه اول محرم تقریباً هیچ‌گونه مجلس خانگی در شب‌ها تشکیل نمی‌شود چراکه عزاداران در شب‌های محرم در تکایای خود به عزاداری می‌پردازند و این گونه است که این شهر که در گذشته ترشیز نام داشته مراسم عزاداری را با بهترین شکل ممکن برگزار میکند.