اسرار و فواید پزشکی نماز شب

  • کد خبر : 428139
  • 25 اردیبهشت 1400 - 12:44
اسرار و فواید پزشکی نماز شب

اهمیت شب و حرکت الهی و سیر معنوی آن، بر هیچ عاشق دلخسته ای که ندای معبود را به گوش جان شنیده است، پوشیده نیست.شب رمز و راز عجیبی دارد، اگرچه تاریک و خاموش است، اما برای اهل دل سپیدی و نورانیت خاصی دارد، چه بسیار برکات الهی که در شب نازل شده است؛ خداوند رحمان قرآن را در شب نازل کرد و رسول اعظمش را شبانگاه به معراج مشرف نمود و ضیافت و مهمانی حضرت موسی در محضر خداوند در شب به وقوع پیوست.یکی از اموری که باید همۀ مسلمانان مورد عنایت قرار دهند، سحرخیزی و تهجد  و راز و نیاز سحرگاهان است. در میان نوافل روزانه، ماهانه، و سالانه، نماز شب از فضیلت بیشتری برخوردار است. نماز شب، نشان عشق و محبت انسان به آفریدگار است و این علاقه انسان را از خواب جدا می کند.

اگر انسان بخواهد لذت های معنوی و الهی را در این دنیا درک کند، چاره ای ندارد جز این که از لذت های مادی کسر کند.

چرا نماز شب بخوانیم؟

می دانم که هر کار مستحبی اعم از نماز و غیر آن، عملی است که برای استجابت آن از سوی شرع حکمتی وجود دارد و داوطلبانه، به دلخواه شخص انجام می گیرد که در این صورت پاداش نیکو دارد و اگر هم انجام ندهد، عقاب و عذابی در کار نیست.

در اینجا این سوال پیش می آید که فلسفه و علت تشریع کارهای مستحب از جمله نمازهای نافله و نماز شب چیست؟ در پاسخ می گوییم چنین کاری دو علت مهم و اساسی داشته است:1. تأکید بر حفظ نماز های واجب: نماز های مستحبی سبب تقویت نمازهای واجب در برابر آسیب ها و حوادث احتمالی است.

  1. باز بودن مسیر تکامل: تشریع انواع عبادت ها در ادیان الهی برای تکامل و تقرب انسان به خدا صورت گرفته است که عبادتهای واجب، حد ضروری و لازم آن است و هر کس مکلف است با انجام آن خود را به چنین مرزی برساند.

از طرف دیگر، برای آنکه مؤمن توقف نکند و راه تقرب بیشتر به رویش باز باشد، عبادت های اختیاری فراوانی فرا روی او قرار گرفته تا بتواند بدین وسیله  سیر تکاملی خویش را ادامه دهد.امام کاظم(ع) درباره قرآن فرموده است: درجات بهشت به تعداد آیه های قرآن است. به او(مؤمن)گفته می شود آیه های قرآن را بخوان و بالا برو، او هم می خواند و بالا می رود.

حضرت رضا(ع) در این راستا فرمود:

بدانید که نماز های نافله به خاطر تفاوت مردم در توانشان تشریع شده است؛ زیرا برخی، قوی ترند. نماز های واجب برای پایین ترین سطح وضع شده، سپس مستحبات در پی آن آمده است تا قوی و ضعیف در حد توانشان عمل نمایند، بنابراین هیچ کس فراتر از توانش مکلف نشده است. همچنین است روزه و حج و برای هر واجبی، مستحبی بدین معنا وجود دارد.

در میان ساعات شبانه روز، زیباترین و بهترن موقع برای کسب فیض و برقراری ارتباط با پروردگار وقت سحر است.نماز شب توفیقی می خواهد که باید آن را هم از خداوند طلبید.

وقت نماز شب

شب از دیدگاه شرع عبارت است از اول مغرب تا طلوع صبح صادق. بنابراین در ساعات دوازده شب که عبارت است از نیمه غروب تا طلوع آفتاب بیش از نیم ساعت ازنیمه شب شرعی گذشته است.وقت نماز شب از اول نیمه شب تا طلوع صبح صادق است.

نماز شب

کیفیت نماز شب

نماز شب مجموعاً یازده رکعت است که ده رکعت آن هر دو رکعت به یک سلام خوانده می شود و یک رکعت به یک سلام.

هشت رکعت از یازده رکعت را باید به نیت نماز شب خواند و دو رکعت آن را به نیت نماز(شفع) و یک رکعت آن را به نیت نماز(وتر)

فضیلت نماز های شفع و وتر بیش از هشت رکعتی است که به نیت نماز شب خوانده می شود.انسان می تواند فقط به نماز شفع و وتر اکتفا کند و هشت رکعت را نخواند.اگر وقت برای نماز تنگ باشد می تواند به نماز وتر اکتفا کند.

اثرات جسمی نماز شب

بسیاری از کارشناسان معتقدند نماز شب تنها غذای روح انسان نیست بلکه جسم انسان را نیز تقویت می کند و آن ها را در مبارزه با مشکلات روزمره یاری می دهد.

بنیامین فرانکلین

بنیامین فرانکلین می گوید:

زود به بستر روید و سحر خیز باشید. این دو کار، انسان را سالم، با ارزش و خردمند می کند.دکتر ویلیام استوکس می گوید: پدرم هیچ میراثی برای من نگذاشت مگرسنت پسندیدۀ سحر خیزی را.

حتماً می دانید که انرژی کیهانی در لحظات پیش از طلوع آفتاب در اوج قرار می گیرد و در این موقع روزی و انرژی کیهانی تقسیم می شود لذا عاقلانه نیست که ما به علت خواب بودن از دریافت این روزی محروم بمانیم.

حضرت علی می فرمایند: شب زنده داری تندرستی می آورد.

و نیز می فرمایند:خداوند هرگاه خیر بنده اش را بخواهد به او کم خوابی و کم خوری و کم حرفی را تلقین می کند.هر انسان طبیعی در حدود یک سوم عمر خود را در خواب به سر می برد و تأثیر خواب بر روان و جسم انسان در علم پزشکی امری انکار ناپذیر است . خواب برای سلامتی و شادابی جسمی و روانی هر موجود زنده ای اهمیت اساسی دارد. خواب جانداران ضروری تر از غذاست. شناخت ما ازمکانیسم خواب و طبیعت آن محدود است و نمی دانیم که چرا حدود یک سوم از زندگی خود را در خواب به سر می بریم.

خواب

امام رضا(ع) می فرماید:

خواب شهریار مغز است  و مایۀ قوام و نیروی بدن

دانش پزشکی ظرف چند دهۀ اخیر موفق به اکتشاف مهمی پیرامون خواب شده است و آن کشف بخشی مهم در طول خواب انسان به نام خواب REM بوده است. پس از آنکه حدود 45 دقیقه از به خواب رفتن انسان گذشت، مرحلهREM آغاز می شود و به مدت کوتاهی حددو 10 تا 15 دقیقه ادامه می یابد.

در طول مرحلۀ REM از خواب، به طرز اسرارآمیزی تمام عضلات اسکلتی بدن از کار می افتد و شخص کاملاً بی حرکت می شود و نوار مغزی شخص  به جای حالت خواب، حالت بیداری کامل را نشان می دهد. به طوریکه در این حالت مغز از فعالیت بالایی برخوردار است. در طی REM  درجه حرارت بدن و ضربان قلب به طور غیر منتظره بالا می رود و حرکات سریعی در چشمان فرد دیده می شود که وجه تسمیه این مرحله نیز می باشد و چنانچه شخص را در این حالت بیدار کنیم به احتمال بسیار قوی ابراز می کند که در حال خواب دیدن بوده است.

مرحلۀ REM  پس از 10 تا 15 دقیقه متوقف می شود و پس از آن در طول خواب و به طور دوره ای و به طور منظم تکرار می شود. با این وجود کل دوران REM در طول یک خواب 8 ساعتی در اشخاص طبیعی 90 دقیقه خواهد بود و قسمت اعظم آن  در ساعات نزدیک به صبح به وقوع می پیوندد.

امروزه دانش پزشکی به اثبات رسانده است که در بیماری افسردگی یکی از تظاهرات مهم، افزایش یافتن طول خواب REM  نسبت به میزان طبیعی است. به طوریکه شخص افسرده به میزانی بیش از سایر اشخاص خواب می بیند. یعنی زمان بیشتری در مرحلۀ REM به سر می برد. ازاین جهت یک مبنای مهم در تولید داروهای ضد افسردگی ایجاد داروهایی است که کاهش دهندۀ مرحلۀ REM خواب باشند.

قسمت اعظم خواب REM در حوالی صبح به وقوع می پیوندد و چنانچه شخص خود را ملزم به بیداری صبحگاهی کند در حقیقت جلوی ورود خود به مرحله قابل توجهی از خواب REM  را گرفته است. از این جهت بیداری صبحگاهی برای نماز خود به تنهایی می تواند به عنوان واکسنی در پیشگیری از افسردگی و حتی دارویی در درمان افسردگی مطرح باشد. خواب REM در حد تعادل  برای سلامت و رفع خستگی لازم است اما زیادی آن منجر به مشکلات مختلف ازجمله افسردگی می شود و نقش نماز شب به عنوان متعادل کننده میزان REM مطرح است.

کمیت خواب

کمیت خواب

منظور از کمیت خواب مدت زمان خواب است . انسان درطول یک شبانه روز چه مدت باید بخوابد؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا اشتباهات رایجی که در مورد خواب وجود دارد را بیان می کنیم.

یکی از اشتباهات رایج در مورد خواب این است که اکثراً فکر می کنیم بدن ما در شبانه روز به مدت معین و ثابتی از خواب نیاز دارد. همانطور که بدن در روز های مختلف به غذاهای مختلف نیاز دارد، در روزهای مختلف نیز به مدت خواب مختلفی نیاز دارد.

پرخوابی نیز مانند پرخوری نیز مضر می باشد. بنابراین مقدار خواب هر انسانی با فرد دیگر فرق داشته و بستگی به عواملی ازجمله فعالیت فرد، روزهای مختلف، عادت و… دارد.

بر خلاف اشتباه رایج کیفیت خواب بستگی به مدت خوابیدن ندارد بلکه بستگی به عمق خواب دارد. به عنوان مثال ناپلئون 4 ساعت و ادیسون 2 ساعت در شبانه روز می خوابیدند و فردی فعال و موفق هم بودند.

اشتباه دیگری که وجود دارد این است که برخی فکر می کنند بیداری در طول خواب غیر طبیعی می باشد، درحالیکه این امر طبیعی است و این که عده ای می گویند اگر کسی شب نخوابد، فردای آن روز اوقات بدی را خواهد گذراند، نیز حرف غلطی است. بیش از حد خوابیدن تقریبا به اندازۀ بی خوابی برای سلامتی مضر است.

فوائد گریه کردن و اشک ریختن

یکی از نعماتی که در نماز شب نصیب انسان اهل تهجد و سحرخیز می شود، گریه کردن است.از نظر علمی اشک مایعی است که با فرآیند ایجاد اشک در چشم ها تولید می گرد. وظایف اشک  تمیز کردن و شستشوی سطح چشم، ضد عفونی کردن چشم ها، لغزنده کردن چشم ها برای حرکت آسان کرۀ چشم و پلک ها، جلوگیری از خشک شدن چشم ها و پلک ها، دفع مواد تجمع یافته حاصل از فرآیند پاسخ به استرس می باشد فقدان اشک باعث ایجاد سوزش، خارش و قرمزی در چشم ها، احساس وجود شن درچشم ها، حساسیت به نور، از دست رفتن شفافیت قرنیه، ایجاد زخم در قرنیه، عفونت های مکرر، خشکی چشم ها و در نهایت منجر به نابینایی می گردد.

نماز شب

برخی از فوائد علمی گریه کردن که در نماز شب نصیب شب زنده داران می شود:

اشک ها مواد سمی که در پی استرس هیجانی در خون تجمع می یابند را از بدن دفع می کند.اشک برای حفظ چشم بسیار مفید است و آن را از بسیاری از امراض حفظ می کند و چون در اشک آنزیم وجود دارد از سرطان جلوگیری می نماید و می گویند: ترشح داخلی غده های اشک، نقش حساسی در جلوگیری از سرطان بازی می کند.اشک ها سطح منگنز بدن را کاهش می دهند. این مواد معدنی بر روی خلق و خو تأثیر مستقیم می گذارد.

گریه مانند ادرار و تعریق باعث حذف مواد سمی و محصولات زائد بدن می شود.در نماز شب گریه و باز کردن عقده ها حرف اول را می زند که می تواند عاملی برای آرامش بیشتر و در نتیجه طول عمرشود.گریه عمل طبیعی سالم و شفا بخش است.

آرامش عضلانی

گروهی از نویسندگان مسلمان کوشیده اند، در حرکات حین نماز اعم از قیام و قعود و رکوع و سجود، جنبه هایی از نرمش عضلانی و ورزش بدنی را بجویند و آن را با نرمش های متداول دیگر که منجر به استراحت و آمادگی عضلانی می شوند، مقایسه کنند.

دانش پزشکی، امروزه به اثبات رسانده است که اگر شخصی حدود ساعت ده شب بخوابد و ساعت 5 صبح از خواب بیدار شود، در بدن او برخی مواد شیمیایی شبه مرفین که به عنوان گروهی اندروفین ها وآنکفالین ها نامگذاری شده اند، ترشح می شوند که این مواد اثر مستقیم بر روی قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی دارند و منجر به راحتی عضلانی در طول روز بعدی برای فرد می شوند.

اما چنانچه  شخص در ساعت 12 شب بخوابد و صبح روز بعد ساعت 10 صبح از خواب بلند شود اندورفین ها و آنکفالین ها بر خلاف حالت قبلی، افزایش ترشح کافی نخواهند داشت و در نتیجه سبب می شود با این که شخص حدود 3 ساعت بیشتر از حالت قبلی خوابیده است ، از آرامش و استراحت عضلانی به اندازۀ کافی بهره مند نشود، و درست به همین علت است که هر چه خواب انسان بیشتر ادامه پیدا کند ومثلاً تا ساعت 10 صبح به درازا بکشد، احساس خستگی و کوفتگی عضلانی پس از آن، بیشتر خواهد بود. نماز شب ضمن ایجاد الزام  برای سحرخیزی، انسان را خود به خود به سوی یک آرامش عضلانی ناشی از مواد شیمیایی درون زا سوق می دهد.

نماز شب

اثر بر روی سیستم دفاعی بدن

همان طوری که خواب به موقع و کافی برای تقویت سیستم دفاعی بدن لازم و ضروری می باشد، خواب زیاد و به خصوص خواب ابتدای روز سبب تضعیف سیستم دفاعی بدن انسان می شود. چرا که یکی از عوارض خواب صبح ایجاد اضطراب و استرس می باشد و بدیهی است استرس زیاد باعث کاهش سیستم ایمنی بدن در مقابل عفونت ها می شود.

ساخت ویتامین D

کسی که اهل نماز شب باشد، سحرگاه را بیدار بوده و طلوع خورشید را درک می کند. جالب آن است که بدانید رنگ خورشید به هنگام طلوع، متمایل به قرمز است و به طوری که معروف است رنگ قرمز انسان را تحریک کرده و به فعالیت وا می دارد. نسبت اشعۀ مادون بنفش در نور خورشید به هنگام  طلوع آن بیش از زمانی است که کاملاً طلوع می کند. این اشعه همان عاملی است که پوست انسان را به ساختن ویتامین D  وادار می سازد.

عفونت کلیه و مجاری ادرار

فردی که در خواب طولانی باشد دفع مواد زاید از طریق ادرار نیز انجام نمی شود و ممکن است حتی به علت پر شدن مثانه، ادرار از طریق حالب ها به کلیه ها برگشت پیدا نماید و از این طریق به کلیه ها آسیب رسانده شود.

فایده و ثمرۀ این امر به طور خاص در مورد نماز شب جایگاهی ویژه دارد. چرا که قبل از نماز شب، معده و کلیه از سموم دفع شدۀ غذای شام پر بوده و این کار جهت پیشگیری در عفونت ها بسیار مفید است و کسانی که از این عمل مستحبی محروم هستند، در واقع به جسم خویش ضرر وارد کرده و آنانکه اهل تهجد هستند، با تطهیر مجاری ادرار وتخلیۀ کلیه در سلامت خویش نقش مهمی خواهند داشت.

آرامش

آرامش و تمرکز اعصاب

شما هم تأیید می کنید که زمانی در کارخود کاملاً موفق خواهید بود که از تمرکز حواس کافی موقع کار خود برخوردارباشید.

یکی از اثرات بارز خواب صبح به وجود آمدن اضطراب و دلهره ناشی از مشکلات خواب سحرگاهان می باشد که شخص از بسیاری ازکارهای روزمرۀ خود باز می ماند و اگر این روند ادامه پیدا کند فرد به علت عقب ماندگی از کارهای خود، دچار اضطراب خواهد شد. به طوری که این اضطراب به شکل یک بیماری مزمن در خواهد آمد ومنشأ بسیاری از بیماری های دیگر از قبیل افسردگی و و سواس خواهد بود. پس از اثرات تهجد تمرکز اعصاب و آرامش است.

تقویت حالت تعادلی بدن

ایستادن در حالت نماز باعث تقویت حالت تعادلی بدن شده و قسمت مرکزی مخچه که محل کنترل اعمال و حرکات ارادی است را تقویت می کند و این عمل باعث می شود فرد با صرف کمترین نیرو و انرژی به انجام صحیح حرکات بعدی بپردازد. نماز قسمت فوقانی بدن را پرورش داده و ستون مهره ها را هم تقویت کرده و آن را در حالت مستقیم نگه می دارد. تقویت احشاء و ماهیچه های شکم، حفظ سلامتی دستگاه گوارش، رفع یبوست مزمن و بی اشتهایی و سوهاضمه از دیگر خواص غیر مستقیم نماز خواندن و رکوع در نماز است.

کارشناسان می گویند در حالت رکوع اطراف ستون مهره ها منبسط می شود که در متعادل و آرام کردن سمپاتیک مؤثر است. مدت زمان خواندن ذکر رکوع نیز باعث تقویت عضلات صورت، گردن، ساق پا و ران ها می شود وبه جریان خون در قسمت های مختلف بدن سرعت می بخشد.

سجده نیز ستون مهره های بدن را تقویت کرده، دردهای سیاتیک را آرام می کند. علاوه بر از بین بردن یبوست و سوء هاضمه، پرده دیافراگم را تقویت کرده و به دفع مواد زاید بدن به دلیل فشرده شدن منطقۀ شکمی کمک می کند. سجده باعث افزایش جریان خون در سر شده که این امر با تغذیۀ غدد باعث حفظ شادابی، زیبایی، و طروات پوست می شود.

سجده باعث آسودگی و آرامش در فرد شده و عصبانیت را تسکین می دهد.سجده بیشتر مساوی است با مصونیت بیشتر از بیماری ها.

نماز شب

موج های الکتریکی برای انسان ضروری است اما هر گاه این بارهای الکتریکی در بدن زیاد شود برای بدن مضر خواهد بود. بر انسان لازم است این بارهای الکتریکی را از بدن خود خارج سازد. بهترین راه خالی کردن بدن از این بارهای الکتریکی خارج کردن آن به دور از داروها و آرامش بخش های شیمیائی و عوارض جانبی آنهاست.

سجده بارهای الکتریکی را از بدن خارج می کند. در مطالعات به این نتیجه رسیده اند که انسان در حالت سجده، درتماس با زمین تمام بار الکتریکی زائد بدنش خارج می شود. زیرا در سجده هفت عضو انسان با زمین در تماس مستقیم قرار می گیرند. بارهای الکتریکی به آسانی از این هفت عضو به زمین دفع می شوند و بدین خاطر انسان ازبیماریهایی همچون سردرد و گرفتگی عضلات رهایی می یابد. سجده فشار خون را پایین می آورد و هر چه زمان سجده طولانی تر(اشاره به سجده های طولانی در روایات) باشد به همان نسبت فشار خون پایین می آید.

>>>بیشتر بخوانید:

نماز، درمان دردهای بی درمان

جلوگیری از ابتلاء به بیماری های قلبی و مغزی

خواب زیاد و بی موقع ممکن است دستگاه گردش خون را دچار اختلال کند. نتیج تازه ترین تحقیقات علمی نشان می دهد، خواندن نماز در دل شب، بهترنی شیوه برای پیش گیری از بیماری های قلبی عروقی است

محققان فرانسوی اعلام کرده اند که سحرخیزی مانع بروز بسیاری از بیماری های مغزی مانند سکته و لخته شدن خون در عروق مغزی می شود و سلامت  جسم را تضمین می کند.

لینک کوتاه : https://www.news.ir/?p=428139
  • نویسنده : ثمین شعفی
  • منبع : اسرار پزشکی نماز شب

برچسب ها

ثبت نظر

-