عوامل ایجاد خشم/چرا خشمگین می شویم؟

خشم راهی است برای نجات دادن یا حفظ کردن یک فرد از یک نگرانی یا خطری که در حال اتفاق افتادن است. جالب است بدانید جانوران و انسان ها، وقتی صدای خود را بالا می برند، دارند تلاش می کنند که خودشان را بزرگتر جلوه دهند که این خودش روشی جهت بروز خشم است.

وقتی که از این راه صدایش را بالا می برد، بزرگ تر جلوه دادن خودش را می خواهد به طرف مقابل اثبات کند که بقا حاصل شود. خشم همچنین سبب تند شدن ضربان قلب، افزایش فشار خون و افزایش ترشح هورمون خشم می‌شود.

اثرگذاری خشم بر روی حافظه و بروکا

تحقیقاتی که صورت گرفته است نشان داده که خشم باعث می شود مرکز حافظه کاملا ضعیف شود. یعنی آدم های خشمگین  معمولا حافظه قوی ندارند چون مستقیما خشم بر روی حافظه تاثیر می گذارد. نکته بعدی این است وقتی کسی صدایش را بالا می برد ناحیه بروکا که مربوط به تکلم است، کلا متوقف شده و خاموش می شود. اصلا فرد متوجه نمی شود که چه می گوید و نمی‌تواند جملات بعدی اش را پیش بینی کند و در واقع به صورت کاملا ناآگاهانه صحبت می کند.

اما آیا خشم به خودی خود چیز بدی است؟ به هیچ وجه! خشم مدیریت شده همواره می تواند امکان دفاع را برای فرد به وجود می آورد به طوری که انسان با تکیه بر این حس خشم، از مالکیت های خودش دفاع کند‌، و اگر خشم نباشد ممکن است حقش خورده شود. در ادامه می‌خواهیم دلایل کلیدی و مهمی را بررسی کنیم که باعث ایجاد خشم در ما می‌شود. آگاه شدن نسبت به دلایل ایجاد خشم، می‌تواند به ما کمک کند که با جلوگیری کردن از آن‌ها، خشم خود را کاهش بدهیم.

عوامل ایجاد خشم

۱. کم‌خونی 

کم خونی یک اختلال خونی شایع می‌باشد که در آن، گلبول‌های قرمز و یا هموگلوبین کافی در خون برای رساندن اکسیژن به بقیه بافت‌های بدن وجود ندارد‌. این بیماری باعث ایجاد مشکلات تنفسی، ضعف و احساس خستگی می‌شود. اگرچه کم ‌خونی دلایل متفاوتی از جمله ناهنجاری‌های ژنتیکی دارد اما تغذیه نادرست هم نقش کلیدی در ایجاد کم خونی دارد. یکی از عوامل مهم کم خونی، کمبود یا فقر آهن است. کمبود آهن می‌تواند در بعضی اشخاص باعث کم خونی شود.

کمبود آهن

آهن یکی از مواد معدنی است که نقش حیاتی در خون افراد دارد. آهن اکسیژن را از ریه به بافت‌ها و اندام‌های بدن انتقال می‌دهد و کم‌خونی‌ که دلیل آن فقر آهن باشد، اکسیژن رسانی را به بافت‌ها از جمله مغز و اعصاب با مشکل مواجه می‌کند. همچنین، آهن در ساخت و عملکرد میانجی‌های عصبی نیز نقش دارد. بنابراین وقتی آهن بدن پایین بیاید، توانایی فرد برای کنترل خشم کاهش پیدا می‌کند. بنابراین کمبود آهن به طور خاصی باعث خشمگین شدن می‌شود و چنین افرادی مغزشان در معرض بروز خشم است. غذاهای سرشار از آهن مانند جگر، گوشت، مرغ، ماهی و حبوبات را همراه با منابع ویتامین C مصرف کنید تا آهن آنها بهتر جذب شود.

۲. گرسنگی

از عوامل ایجاد خشم گرسنگی است. وقتی ما گرسنه هستیم، ذهنمان نمی تواند خوب تصمیم بگیرد و احساسات را مدیریت کند، انرژی کافی ندارد و ممکن است عصبانی شویم. اساسا نرسیدن انرژی کافی به مغز باعث می‌شود فرد نتواند به خوبی احساساتش رو کنترل کند و در نتیجه ممکن است تحریک پذیری او بالا رود و زود عصبانی شود. به طور خاص، وعده صبحانه نقش مهمی در تامین انرژی مغز دارد و کسانی که صبحانه نمی‌خورند معمولا زودتر از بقیه عصبانی می‌شوند.

۳. کم خوابی

تاثیر خواب بر روی ایجاد تعادل درونی بسیار مشهود است. وقتی که فردی کمتر می‌خوابد و ذهنش خسته است، ذهن توانایی کمتری در مدیریت احساسات از جمله خشم دارد.

ما باید خواب کافی را حتما در دستور کار قرار بدهیم، در غیر اینصورت به زودی شاهد  ایجاد خشم در ضمیرناخودآگاه خواهیم بود. بع عنوان مثال، بچه ای که خواب است، بیدارش می کنیم و چون نیاز به خواب دارد، عصبانی می شود، گریه می کند و خشمگین می شود چون مغز باید به اندازه کافی بخوابد.

۴. کمبود پروژسترون

پروژسترون تاثیرات زیادی بر روی خلق و خوی انسان می‌گذارد. متخصصین مغز و اعصاب از واژه “inhibitor” جهت توصیف عملکرد شیمیایی مغز استفاده می کنند.

استروژن، سرعت مغز انسان را بالا می‌برد. اگر مواد شیمیایی که باعث ایجاد هیجان می‌شوند و در مغز ایجاد می شوند، توسط مهارکننده ها مورد سنجش قرار نگیرند، مغز بیشتر دچار خشم می‌شود. هنگامی که تفاوتی بین دو ماده شیمیایی وجود دارد، به خصوص هنگامی که سطح پروژسترون پایین است، تجربه کردن خواب آرام سخت می شود.

>>>بیشتر بخوانید:

خشم و پیامدهای خطرناک آن

۵. هورمون‌ها

مغزمان بیش از ۳۰ نوع ماده ترشح می کند و مجموع این ۳۰ نوع ماده، متشکل از روی، آهن، مس و ماده های مختلفی هستند که در مغز وجود دارند و عملکرد مغز را مدیریت می کنند.  از طرف دیگر، هورمون های زیادی هستند که در مواقع خاص ترشح می شوند و کار خاصی را در مغز انجام می دهند. دو ماده ای که در مغز برای دفاع ترشح می شود دوپامین و موروفین است.

ترشح زیاد این دو هورمون که ماده سمی هم هستند ممکن است خطرناک باشد و به مغز آسیب برساند. یعنی فرد اگر می خواهد از خودش دفاع کند باید آرامش خودش را حفظ کند اما اگر حالت تدافعی شدید بگیرد باعث می شود دوپامین و موروفین زیاد ترشح شود و در نتیجه فرد بیشتر عصبانی شود.

۶. کمبود ویتامین B12 و B1

کمبود ویتامین B12 از عوامل ایجاد خشم است که باعث رفتارهای غیرعادی، جنون، کاهش حافظه و هذیان‌گویی می‌گردد. منابع غذایی که سرشار از ویتامین B12 هستند عبارتند از جگر، تخم مرغ و ماهی، گوشت قرمز و مرغ و غیره. کمبود ویتامین B1 هم باعث بروز افسردگی، خشم و بداخلاقی، کاهش تمرکز و حافظه و احساس خستگی می‌شود.

این ویتامین در غلات، نخود فرنگی، تخمه آفتابگردان، ارزن، جوانه گندم، کنجد، سویا و آجیل (به خصوص بادام هندی، بادام و گردو) موجود است.

۷. استفاده زیاد از پاستیل

مواد خوراکی رنگی مثل پاستیل و کاکائو روی مغز کودک تاثیر می گذارد و مغز را تحریک می کند و کودک را به اضطراب می کشاند و عصبانیت شدیدی در او به وجود می آورد پس مواد قند مصنوعی تا می توانید کمتر به فرزندان خود بدهید که خیلی نرمال رشد کنند.

بنابراین با آگاهی پیدا کردن نسبت به عوامل ایجاد خشم، می‌توانیم گام مهمی در جهت مدیریت آن‌ها برداریم و خشم خود را هر روز به بهترین شکل ممکن کاهش بدهیم.