آش جزء غذاهای سنتی و بسیار خوشمزه ما ایرانیان است و به روش های متفاوت و به صورت متنوع درست می شود مخصوصا آش بلغور که بسیار لذیذ هه هست. آش بلغور به شکلهای مختلفی درست میشود اغلب آنها حاوی بلغور، سبزی و حبوبات هستند، اما آش بلغور سنتی و محلی بوده و با سه ماده ساده درست می شود.
آش بلغور که نام محلی آن شله دغله است یکی از قدیمیترین آشهایی است که حتما شما هم خورده اید یعنی از زمان کودکی که مادربزرگ ها آن را درست میکردند دیگر این غذا در این سال ها و در این روز ها کمتر به چشم می خورد و واقعا حیف است که غذاهای سنتی که می تواند نمادی از فرهنگ گذشته باشد کم رنگ و محو شود. این آش بسیار ساده است و حاوی یک نوع سبزی محلی به نام بن سرخ است و ظاهرش یبی شباهت به سوپ نیست. کل مواد تشکیل دهنده آن عبارت است از بلغور، بن سرخ و پیاز. البته برای طعم دهی مقدار خیلی کمی به آن رب گوجه اضافه میشود که در صورت تمایل می توانید استفاده کنید.
بن سرخ یکی از سبزیهای کوهی منطقه زاگرس است. این گیاه در واقع نوعی تره یا پیاز کوهی است. بن سرخ بخاطر رنگ قرمز در قسمت (پایین ساقه نزدیک به ریشه) چنین نام خاصی داردو جالب است که موقعی که آن را در آب میاندازید بلافاصله رنگ آب را تیره میکند.
این سبزی بسیار پرخاصیت بوده و بیشتر به خاطر خواص درمان کننده برای سنگ کلیه و خرد کردن سنگهای کلیوی مشهور است. از این سبزی در غذاهای مختلفی استفاده میشود از همین آش بلغور گرفته تا دمپخت بن سرخ و خیلی از آشها و سوپهای دیگر. هر ساله مقدار زیادی از این سبزی چیده شده و خشک میشود تا برای فروش به بازار ارائه شود. البته این گیاه به دلیل اینکه به طور کامل چیده میشود مورد توجه سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است و از این رو با برداشت زیاد آن مخالفت میشود.
بلغور هم ماده تشکیل دهنده دیگر این آش است. بلغور مورد استفاده در این آش باید کمی درشت باشد، چون بلغور ریز برای دمپخت گمنه استفاده میشود. بلغور طعمی آجیلی و خوشایند به غذاها میدهد و بخاطر قیمت پایین تر میتواند جایگزین خوبی برای برنج باشد.
آنچه شما برای این غذا لازم دارید:
- بن سرخ یا همان تره کوهی خشک: 1/4 پیمانه
- بلغور درشت: 1/3 پیمانه
- پیاز: 1 عدد متوسط
- رب گوجه: نصف قاشق چایخوری (در صورت تمایل)
- زردچوبه: 1 قاشق چایخوری
- ادویه مخلوط: نصف قاشق چایخوری
- نمک: 1/2 قاشق چایخوری
- فلفل قرمز خرد شده: مقداری (بصورت فلیک باشد)
- آبلیمو: به اندازه لازم
روش پخت:
مرحله اول:
برای پخت این آش ابتدا باید بن سرخ کمی نرم شود تا به راحتی پخته شود بنابراین بن سرخ را به مدت یک شب تا صبح در آب بخیسانید. البته وقتی در آب خیسانده میشود در عرض یک ساعت کاملا نرم میشود، اما ظاهرا نرم است و داخل آش سفت میشود این سبزی نسبت به تره کوهی و سایر سبزیها سفتتر است. رنگ آب را نگاه کنید.
مرحله دوم:
پیاز را پوست گرفته و به صورت نگینی ریز خرد میکنید یا رنده می کنید. از چاقویی استفاده کنید که کارتان را کاملا یک دست کند.
مرحله سوم:
یک قابلمه مخصوص سوپ را روی گاز میگذارم و با افزودن 2 تا 3 قاشق روغن پیازها را سرخ میکنم.
مرحله چهارم:
پیازها را در حدی سرخ کنید که سنگینی خود را از دست بدهند، ولی من بیشتر آنها را سرخ کردم، چون امکان دارد برخی از اعضای خانواده پیازی که در سوپ نرم و مشخص باشد دوست نداشته باشند.
مرحله پنجم:
زردچوبه، فلفل و نمک را اضافه کنید در حد چند ثانیه تفت دهید سپس رب گوجه را اضافه کنید. پس از رفع بوی خامی رب گوجه و سرخ شدن سبزی بن سرخ را به همراه آبش به پیاز اضافه کنید و خوب بهم بزنید تا رب گوجه در آب حل شود. در این لحظه زیر گاز را کمی بیشتر کنید تا آب به جوش آید، وقتی آب جوش شد زیر گاز را کمتر میکنیم و میگذاریم سبزی بن سرخ مقداری پخته شود البته من، چون به مدت یک شبانه روز سبزیها را خیسانده بودم زمان کمتری به پختن اختصاص دادم. در هر صورت این سبزی مقداری سفت است.
>>>بیشتر بخوانید:
طرز تهیه آش شله قلمکار/ افطاری شب چهارم ماه رمضان
مرحله ششم:
یلغورها را خوب بشویید پس از نرم شدن سبزیها، به سبزی اضافه میکنیم. در این لحظه 3 تا 4 پیمانه آب اضافه میکنیم و میگذاریم آب به جوش بیاید پس از جوش آمدن، گاز را کم کرده و اجازه میدهیم تا بلغور پخته شود. این آش باید رقیق باشد خیلی رقیق و یادتان باشد که پس از سرد شدن خیلی سفت میشود بنابراین باید موقعی که رقیق است آن را بردارید.
مرحله هفتم:
آش را در ظرفی زیبا بکشید. معمولا این آش بصورت ترش سرو میشود و حتی بعضی افراد به آن لیمو عمانی یا انار دانه اضافه میکنند.
مواردی که کار شما را بهتر نشان می دهد:
- این آش بخاطر بن سرخ مشهور است، اما شما میتوانید در صورتی که دوست نداشتید جایگزین کنیدبه جای بن سرخ از تره کوهی یا تره خشک شده استفاده کنید. در این صورت نیازی به یک شب خیساندن نیست بلکه تنها یکی دو ساعت آن را بخیسانید.
- میتوانید موقع سرو کردن مقداری تره را در کمی روغن سرخ کرده و به آش اضافه کنید. نعناع داغ جزو موارد مورد نظر نیست، اما آن هم خوب است و طعم جالبی ایجاد میکنداما باز هم اگر نخواستید آن را حذف کنید.
- حتما از بلغور درشت استفاده کنید، بلغور خیلی ریز باعث خمیری شدن میشود اگر بلغور درشت نداشتید آب را کمی بیشتر اضافه کنید و خیلی رقیق آن را بردارید.
- این یک آش یا در واقع یک سوپ رقیق است بنابراین زودتر آن را بردارید، چون در غیر این صورت موقع سرد شدن، سفت میشود.
- استفاده از پیاز سفید یا قرمز هر دو خوب است، ولی پیاز شیرین طعم شیرین تری دارد و در این صورت باید مقداری آب لیمو به آش خود اضافه کنید.
- استفاده از رب گوجه اختیاری است، اما هم طعم ترش به آش میدهد و هم رنگ آن را تغییر میدهد. میتوانید تنها به اندازه نوک قاشق برای طعم دهی به آن اضافه کنید.
- اندازه نمک به خودتان بستگی دارد. شما میتوانید نمک آن را بچشید سپس در صورت کم بودن به آن اضافه کنید.