باید به اروپایی‌ها هشدار داد که بازی خطرناکی را شروع‌ کرده‌اند/ تدوین کنندگان برجام، در دولت بایدن مسئول پرونده ایران ‌می‌شوند

تحلیل‌گر ارشد مسائل آمریکا با اشاره به فشارهای اخیر اروپا بر ایران و همچنین دولت احتمالی بایدن، آینده برجام را در دو شکل برجام گسترده‌تر و برجام به ‌علاوه گفت‌وگو راجع به موضوعات مورد مناقشه، راه‌کار پیش روی کشورهای ذی‌نفع در این توافقنامه دانست.

دیاکو حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره فشارهای اخیر اروپا در قالب قطعنامه و اظهار نظر‌های مختلف پیرامون مسائل حقوق بشری و منطقه‌ای ایران اظهار داشت: مباحث مربوط به برنامه‌های موشکی ایران از جمله حقوق بشر و مسائل منطقه‌ای همیشه در دستور کار اروپا بوده و اتفاقاً این موضوعات برای اروپایی‌ها به مراتب مهم‌تر از آمریکا است.

وی اضافه کرد: منتها در دوره ترامپ به دلیل ترس اروپا از اینکه همراهی با آمریکا درباره این موضوع ممکن است منجر به از بین رفتن کامل برجام شود و یا اینکه یک تنش رو به افزایش با ایران احتمال وقوع جنگ بین دو کشور را افزایش می‌دهد، از این همراهی خودداری می‌کردند. اما در دوره آقای بایدن آنها این اطمینان را دارند که رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال نابودی برجام نیست و به سمت جنگ با ایران نخواهد رفت، بنابراین دوباره گرایش‌هایی را که همیشه از اروپایی‌ها سراغ داشتیم خودش را نشان می‌دهد.

این کارشناس ارشد مسائل بین الملل اظهار داشت: اروپایی‌ها حتی اگر برجام به شیوه سابق و در فرمت اصلی خودش باقی بماند و آمریکا نیز به آن بازگردد، همچنان فارغ از اینکه آمریکا چه می‌کند، تلاش خواهند کرد که این موضوعات یعنی مسائل موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشر را در گفت‌و‌گو‌های آینده با ایران مد نظر قرار دهند و چارچوب تازه‌ای برای این موارد در مذاکرات ایجاد کنند.

وی با بیان اینکه ممکن است اروپایی‌ها از هم‌اکنون با تیم آقای بایدن رایزنی‌هایی را شروع کرده باشند، تصریح کرد:‌ این رفتار‌ها نوعی مقدمه چینی برای یک ماه آینده است که آقای بایدن قدرت را به طور رسمی در ایالات متحده به دست می‌گیرد و دیپلماسی با ایران را شروع خواهد کرد، اما در عین حال باید این هشدار و توجه را نیز به اروپایی‌ها بدهیم که این زمین بازی، ساده و چندان هم ایمن نیست و در صورتی که مراقبت‌های کافی از آن نشده و ملاحظات مختلف از جمله ملاحظات منافع ملی ایران در آن لحاظ نشود به سرعت می‌تواند به سمت تنش‌های تازه‌ای پیش برود و پیامدهای منفی را برای سیاست‌های اروپا در این منطقه به همراه داشته باشد. با توجه به علائمی که از اروپا می‌بینیم، این نوع هشدارها به آنها ضروری است تا متوجه شوند این کنش‌‌ها می‌تواند بازی بسیار خطرناکی باشد که آنها شروع کرده‌اند.

این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی درباره فرجام برجام یادآور شد: اروپا و آمریکا به همراه ایران، روسیه و چین همگی مایل هستند که برجام احیا شود و به عملکردش ادامه دهد. اروپا و آمریکا اتفاق نظر دارند در حوزه هسته‌ای و بند مرتبط sunset  یا غروب آفتاب برجام و جزئیاتی از این دست اصلاحاتی انجام گیرد. طبیعی است که بعد از دوره خروج ترامپ از توافق، برجام لطماتی دیده و وقتی که در اجرای آن وقفه ایجاد شده است، مستلزم تغییراتی باشد.

وی تصریح کرد: ممکن است که این اتفاقات بیفتد اما در نهایت اروپا و آمریکا که مایل هستند که در برنامه اقدام مشترک بمانند؛ در عین حال آنها این اطمینان را هم می‌خواهند که بتوانند با ایران بر سر سایر موضوعات مورد اختلاف مثل برنامه موشکی منطقه‌ای و احتمالاً حقوق بشر راه مذاکره باز شود. چرا که باز شدن باب گفت‌وگو می‌تواند از فشار جمهوری خواهانی که احتمالاً اکثریت سنا را در اختیار خواهند داشت و کار را برای آقای بایدن دشوارتر می‌کنند، بکاهد.

این کارشناس مسائل آمریکا افزود:‌ این اطمینان همچنین منتقدان برجام در داخل آمریکا را آرام می‌کند. حتی متحدان منطقه‌ای غرب را متقاعد می‌کند که بازگشت به برجام کار درستی بوده و به سایر نگرانی‌های این کشورها در رابطه با ایران در چارچوب جداگانه‌ای رسیدگی خواهد شد. این علاقه‌مندی و این اصرار را در آینده از سمت اروپا و آمریکا بیشتر خواهیم دید که چنین زمینه‌ای برای گفت‌وگو با ایران در حوزه‌های مختلف باز شود.

وی درباره تیم بایدن و طیف‌های مختلف موافق و مخالفان برجام در دولت آتی او، بیان کرد: دولت آقای بایدن طیف‌های متفاوتی از حزب دموکرات را دور هم جمع کرده است که دیدگاه های مختلفی در رابطه با ایران دارند؛ اما واقعیت این است که برداشت آنها از اینکه آینده رابطه ایالات متحده با ایران و ایران با منطقه چه خواهد بود در انتخاب هر کدام از استراتژی‌های مواجهه با مسئله برجام، تعیین کننده است. 

به گفته حسینی اکنون به صورت قطعی نمی‌‌توان گفت که کدام از طیف‌های اطراف دولت آینده بایدن یک وجه غالب را پیدا خواهد کرد، اما می‌دانیم کسانی که در تدوین برجام و مذاکرات برجام قبل از سال ۲۰۱۵ نقش داشتند، احتمالاً مسئول پرونده ایران در این دوره نیز خواهند بود و خیلی بیشتر احتمال دارد که در بازگشت بدون پیش‌شرط به برجام، به منظور رسیدگی به سایر موضوعات همراهی کنند.