ساری (پانا) – نمیتوان دریا را جز ساحل و آسمان، همنشین چیزی دیگر تصور کرد اما در محمودآباد سالهاست که اتفاقی دیگر دیدهها را میرنجاند؛ همنشینی دریا و زباله. چگونه است که در طول ۲۰ سال، هزاران تن زباله به چشم آمد و هرگز دستی برای زدودن آن از دامن دریا پیش نیامد؟
محمودآباد را به زیبایی میشناسیم: ساحل و دریا. شهری که در فصلهای گرم سال پربازدید و پرجمعیتتر از همیشه است. این اما تمام ماجرا نیست. مسافری که چند روزی میآید و آفتاب و دریا و سرسبزی را میبیند و بعد هم میرود، تمام ماجرا را نمیداند. مردم این شهر بخصوص آنها که در نزدیکی ساحل زندگی میکنند، سالهاست با یک معضل بد منظر مواجهند؛ دپوی ۲۰ ساله ۲۰ هزار تن زباله در ۲۰ متری ساحل محمودآباد.
بوی بد، جمع شدن حشرات موذی، ولگردی حیوانات در اطراف زبالهها، دود ناشی از آتش زدن آنها برخی از مشکلاتی است که دستکم در ظاهر قابل دیدن است. ورود شیرابه این زبالهها به دریا نیز معضل بزرگ محیط زیستی است که شاید در نگاه اول به چشم نیاید اما برای کنشگران محیط زیست درد عظیمی است. تابستانها اوضاع بغرنجتر میشود و زمستانها هم کافی است بارانی ببارد و بعد آفتاب بتابد تا فضا پز از مگسهای مزاحم شود.
در شهرهای مازندران به ویژه در بابلسر، فریدونکنار، آمل، بابل، ساری، نوشهر و محمودآباد حجم انباشت زباله بالاست، به عنوان مثال حجم انباشت روزانه زباله در محمودآباد ۲۵ تن است اما در آخر هفته و تعطیلات به دلیل حضور جمعیت شناور به ۶۰ تن میرسد. از کنار این کوه زباله که رد شوی، انزجار از بوی آن یک سوال واضح را به ذهن متبادر میکند: چرا زباله همنشین این دریاست؟
صیقلوازی: ما دو منطقه برای انتقال زباله ها معرفی کردیم، موافقت نشد
علی صیقلوازی ۱۸ ماه شهردار محمودآباد بود تا مردادماه امسال که استعفا کرد. او به پانا میگوید: «تا اوایل سال ۹۷ زباله محمودآباد به منطقه عمارت آمل منتقل میشد اما شهرداری آمل به دلایلی مانع آن شد و همین باعث شد که دپوی زبالهها در ساحل به ۵۰ هزار تن برسد. با پیگیری استانداری، در سال گذشته ۷۰ درصد آن به دو استان همجوار منتقل شد.»
صیقلوازی به جلساتی اشاره میکند که در مدت شهردار بودنش برای حل مشکل زباله شهرستان برگزار شد: «در این جلسات دو منطقه پاساکش و منال برای انتقال زبالهها انتخاب شد که با عدم موافقت محیط زیست مواجه شدند.»
او تمام تلاشش برای حل مشکل زباله محمودآباد را در همین چند جلسه و انتخاب محل بعدی دپو و عدم موافقت محیط زیست برمیشمرد و البته از مسئولان تقاضا دارد که تصمیمی درست و یکپارچه برای رفع این مشکل اتخاذ کنند.
حقشناس: کرونا و بدهی، اجازه انتقال ۱۲ هزار تن زباله باقی مانده را نداد
صدیقه حقشناس معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور عمرانی فرمانداری شهرستان محمودآباد به پانا میگوید: «اواخر سال ۹۸ با هماهنگی فرماندار وقت با استانداری و سازمان همیاری وزارت کشور با اعتبار ۳٫۵ میلیارد که به حساب شهرداری آققلا و دماوند واریز شد، ۸ هزار تن زباله انتقال یافت و ۱۲ هزار تن آن با شیوع ویروس کرونا و بدهی باقیمانده به دماوند از اوایل سال ۹۹ از انتقال آن ممانعت شد.»
شعبانپور: بوی زباله فرصت میزبانی مسابقات ورزشی را به محمودآباد نمیدهد
مهدی شعبانپور رئیس اداره ورزش و جوانان محمودآباد است. اداره او در همسایگی کوه زباله واقع شده و چسبیده به آن سالن ورزشی شهرستان محمودآباد قرارا دارد. او بوی بد زباله انباشته شده در این مکان را مانند دیگران بسیار آزاردهنده توصیف میکند، اما از جهت دیگری نیز نسبت به آن شاکی است و به پانا میگوید: «به خاطر این بوی بد نمیتوانیم میزبانی مسابقات ورزشی را به عهده بگیریم. زیرا سالن ورزشی شهر در مجاورت مکان دپوی زباله است و بوی زباله ما را از اغلب مسابقات ورزشی کشوری محروم میکند و میزبانیمان در حد تیم آموزشی یا بعضا به صورت تفریحی است، اما مسابقات تراز اول اینجا برگزار نمیشود.»
او به شهرداری اعتراض هم کرده است؛ به آتش زدن زباله و دودی که فضای سالن ورزشی را پر میکند، اما اعتراضش بینتیجه بوده است.
شعبانپور در خصوص آلونکی که در پشت ساختمان دیده میشود، پاسخ میدهد: «افرادی که در کار زباله هستند ساکن اینجا هستند و ضایعات میفروشند. شهرداری در جریان این قضایا هست. نامه هم زدیم به شهرداری. اما شهرداری کاری نمیکند. فقط جلسات متعدد پسماند برگزار میشود. چند بار دزدی کردهاند و از نظر امنیتی هم اینجا به خطر افتاده است. معتادان هم به بهانه خرج خانه گاهی به صورت خانوادگی اینجا جمع میشوند. به نیروی انتظامی خبر دادیم که خوشبختانه با پیگیری ما نیروی انتظامی آلونکها را خراب کرد. به خاطر هزینه بالا، دوربین مداربسته نصب نکردیم، اما به استان اطلاع دادیم که دوربین نصب شود.»
او از تصمیم اداره برای ساخت یک زمین ورزشی پشت سالن ورزشی میگوید: «به خاطر زباله و بهداشت این کار انجام نشد. به خاطر کوتاهی دیوار هر کسی بین سالن ورزشی و محل زبالهها میتواند به مجموعه ورزشی وارد شود؛ مخصوصا بعدازظهرها که کسی اینجا نیست. خوشبخانه یک خانواده مسقر شدند و از اموال اینجا مراقبت میکنند. سرمایهگذار میخواست دور زمین را دیوارکشی کند و ورود از همین مجموعه ورزشی باشد. در حال رایزنی هستیم تا این زمین پایگاه تیراندازی شود.»
دعاگو: شهرداری در این مکان حتی آهکپاشی یا فنسکشی هم نمیکند
علیمحمد دعاگو، رئیس اداره حفاظت محیط زیست محمودآباد به پانا میگوید: «طبق قانون مدیریت زباله به شهرداری مربوط است و مکانی هم که اکنون زباله بیش از ۲۰ سال در آنجا انباشته میشود، در گذشته مکان بارگیری زباله برای انتقال به آمل بوده که البته همین مکان هم از محیط زیست مجوزی دریافت نکرد و شهرداری خودسرانه آن را انتخاب کرد.»
دعاگو از اخطار به شهرداران قبلی میگوید:«یکی از شهرداران قبلی بابت همین موضوع به دادگاه معرفی و به ۷ ماه حبس محکوم شد. شهردار قبلی نیز پروندهاش در دادگاه باز است. در دو سال اخیر آمل هم از دریافت زباله محمودآباد خودداری کرد و این مکان تبدیل به مرکز دفن زباله شد. بارها به شهرداری به صورت اخطار زیستمحیطی نامه زدیم که مکانی مورد تایید ما انتخاب کنید و اگر انتخاب نکردید دستکم در این مکان فعلی آهکپاشی و فنسکشی کرده و شیرابهها را کنترل کنید.»
او نسبت به اینکه در طرح جامع محمودآباد را به صورت منطقهای با آمل در نظر گرفتهاند و زبالههای آن نیز باید در آمل مدیریت شود و اعتباراتی هم که داده میشود به آمل تعلق میگیرد، معترض است: «الان دو سال است که به دنبال مکانی در محدوده شهرستان هستیم که بتوان کارخانه زبالهسوز یا کمپوست در آن احداث کرد. محیط زیست برای یک نقطه مجوز صادر کرد، اما مردم راضی نبودند با آنکه در شعاع ۶۰۰ متری زمینهای کشاورزیشان بود.»
دعاگو از انتخاب یک نقطه نزدیک به شهرک صنعتی خبر میدهد که حساسیت کمتری ایجاد میکند: «این موضوع هم مورد قبول ما نیست. اینکه در هر شهر یک مرکز زباله راه بیندازند درست نیست. باید متمرکز باشد. شهرهای ساحلی جغرافیای شکنندهای به واسطه دریا، جنگل و جلگه دارند. شرایط انتخاب زمین برای زباله نداریم، به دلیل تحریم هم مجبوریم با تکنولوژی دست دوم کار کنیم. گره آمل اگر حل شود، مشکل محمودآباد هم حل میشود و زباله محموآباد به آنجا منتقل میشود، در غیر این صورت مجبوریم یک نقطه در محموآباد تعیین کنیم.»
رییس اداره محیط زیست محمودآباد تأکید میکند که فعلا تلاش فرماندار و شهردار بر این است که زباله از یک مکان به مکان دیگر منتقل شود.
رازجویان: محمودآباد مشکل تأمین زمین دارد
حرف آخر را مهدی رازجویان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مازندران میزند که پیگیر ساخت کارخانههای زبالهسوز و کمپوست در ۸ ناحیه تقسیمبندی شده استان است. او میگوید: «در آمل زبالهها در منطقهای موسوم به عمارت انباشته میشوند. در حال حاضر زمینی مناسب در نظر گرفته شده که مصوبه هیات دولت را دارد. با مشاوری هم قرار داد بسته شد تا گزینه مناسب میان کارخانه زبالهسوز، کمپوست و هاضم (سیستم تخمیر زباله و تبدیل آن به گاز متان) را برای این منطقه انتخاب کند و تشخیص بر احداث کارخانه هاضم است. یک شرکت ژاپنی نیز دو سال در این شهر مطالعه کرده است. تا دو ماه دیگر همه مطالعات بررسی خواهد شد. تأمین اعتبار نیز انجام شده است.»
رازجویان در مورد معضل زباله محمودآباد توضیح میدهد: «بخشی از زبالههایی که در ساحل محمودآباد دفن میشد به خارج از استان منتقل شد. بخشی از آن هم مانده است. با اعتباری که گرفتهایم، قرار بر احداث یک ایستگاه پردازش در شهرستان شد، اما مشکل در محمودآباد تأمین زمین است. زیرا از شمال به دریا و از جنوب به زمینهای کشاورزی محدود است و در مجموع شهر کوچکی است. در حال حاضر فرمانداری و شهرداری پیگیر تأمین زمین هستند.»
گزارش از: زهرا زارع، مسلم خوشخو