سفیر سابق ایران در ترکیه اظهار داشت: متاسفانه کسی به فکر گشودن بازارهای منطقه بر روی ایران نیست، الان که ارمنستان ورود کالاهای ترکیه را ممنوع نکرده، آیا رئیس اتاق بازرگانی یا وزیر صمت سفری به آنجا داشتهاند؟ ایران الان یک اقتصاد ایستا است که پول میدهند و کالای کشور را میگیرند. در واقع اقتصاد ایران روش تهاجمی برای صادرات ندارد و دولت ایران هیچ برنامهای برای آن در نظر نگرفته است.
فیروز دولتآبادی در گفتوگو با ایلنا در مورد اهمیت و وزن مولفههای اقتصادی در درگیری اخیر منطقه قره باغ اظهار داشت: به نظر بنده مولفههای اقتصادی در این جنگ اهمیت زیادی نداشتند. این بدین معنا است که جنگ دلایل اقتصادی ندارد بلکه جنگی برای آزادسازی سرزمینها بود. بنابراین مولفههای استراتژیک و ژئوپلتیک مهمتری نسبت به اقتصادی وجود دارد. از همین روی صحبتهای مطرح شده در مورد انتقال نفت و گاز از این مسیر ارزش قابل توجهی ندارند چون خط لوله باکو-جیهان وجود دارد و نیازی به خط لوله دیگری نیست و خود این خط لوله نیز اقتصادی اداره نمیشود. لذا هیچ مولفه اقتصادی برای شروع یا در آینده نزدیک برای این جنگ موضوعیت پیدا نخواهد کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا روسیه برای همراهی با ترکیه و آذربایجان امتیازات اقتصادی دریافت کرده است؟ اظهار داشت: اساساً این نوع مذاکرات بین سه کشور صورت نگرفته است اما یکسری تخیلات داریم. جنگ روانی برای همراه یا تحریک کردن یا حتی برای بحرانی کردن در این موضوعات صورت میگیرد اما بازیگران سیاسی یا کسانی که نگاه کارشناسی دارند توجه لازم را دارند که آیا منطقه با جنگ آزاد میشود؟ هنوز توافق پیرامون آن صورت گرفته است؟ شرایط تثبیت نشده است؟ یا هنوز واکنش بازندهها و برندهها در منطقه مشخص نیست. در نتیجه صحبت در مورد این موضوعات دور از ذهن و بیشتر در راستای سرگرم کردن نظامهای کارشناسی یا نظامهای سیاسی است.
وی ادامه داد: بنابراین بده بستان نفتی بین روسیه و دو کشور دیگر موضوعیت ندارد، چون حوزههای نفتی باکو در دریا است و اساساً هیچ ارتباطی به این منطقه ندارد. این منطقه صعبالعبور بوده و جابجایی نفت بسیار دشوار، پرهزینه و غیراقتصادی است. ضمن اینکه خط لوله باکو-جیهان با ۳۰ درصد ظرفیت خود فعالیت میکند.
سفیر سابق ایران در ترکیه در مورد نقش کریدور زنگزور گفت: هنوز مشخص نیست این کریدور بینالمللی باشد، برای ترکیه فراهم شده یا برای خود نخجوان و آذربایجان است. همه این موضوعات مطرح شده اما نهایتاً تسهیلکننده ارتباط نخجوان و آذربایجان است. تا این جاده کشیده و واقعی شود سالها طول خواهد کشید و بنابراین صحبت درباره این کریدور بسیار زود است و ربطی به ایران ندارد. زمانیکه شوروی وجود داشت، مگر ارتباطات به شکل دیگر بود؟ آیا آن زمان ایران حذف شده بود؟ ایران الان نیز حذف نخواهد شد.
وی افزود: اقتصاد آذربایجان یا ارمنستان تا بخواهد در ظرفیت حتی ۲۰ درصد ایران برسد، راه طولانی یکی یا دو دههای را باید طی کنند. بنابراین هیچ محدودیتی برای ایران در پروژههای اقتصادی منطقه ایجاد نمیکند ضمناً ارامنه به اندازه کافی باهوش هستند که ایران را از این معادلات نباید حذف کنند و باید کنار ایران بایستند.
این کارشناس اقتصادسیاسی در مورد امکان تشکیل اتحادیه اقتصادی ۳+۳ (روسیه، ایران و ترکیه بهمراه آذربایجان، گرجستان و ارمنستان) در منطقه گفت: نمیتوان به اتحادیه اقتصادی ۳+۳ امیدوار بود، چون برای اتحادیه اقتصادی مولفهها زیادی برای همگرایی، اهداف و حجم بازار نیاز است. سه اقتصاد بزرگ روسیه، ایران و ترکیه با سه کشوری که ظرفیت اقتصادی آنها در مجموع به اندازه ۱۵ درصد ایران میشود، نمیتوانند اتحادیه اقتصادی تشکیل دهند. مجموعه ۳+۳ شاید به لحاظ سیاسی و امنیتی بتواند موضوعیت داشته باشد اما به لحاظ اقتصادی نمیتوان چشماندازی برای تشکیل این اتحادیه متصور شد.
دولتآبادی با بیان اینکه ایران محدودیتی برای ورود به معادلات اقتصادی منطقه ندارد، اظهار داشت: مشکل این است که ایران گسست اقتصادی دارد و با وجود تشکیل وزارتخانه صمت رهبری اقتصادی وجود ندارد. همچنین بخش خصوصی و اتاق بازرگانی از ظرفیت کافی برای مدیریت اقتصادی ندارد، در هیچ دورهای تا این اندازه عناصر بیانگیزه و بیاطلاع در اتاق بازرگانی ایران دارای سمت نبودند. در بخش دولتی هم وزارتخانه صمت بگونهای است که نمیتواند اقتصاد ایران را وارد معادلات منطقه کند.
وی تصریح کرد: متاسفانه کسی به فکر گشودن بازارهای منطقه بر روی ایران نیست، الان که ارمنستان ورود کالاهای ترکیه را ممنوع نکرده، آیا رئیس اتاق بازرگانی یا وزیر صمت سفری به آنجا داشتهاند؟ ایران الان یک اقتصاد ایستا است که پول میدهند و کالای کشور را میگیرند. در واقع اقتصاد ایران روش تهاجمی برای صادرات ندارد و دولت ایران هیچ برنامهای برای آن در نظر نگرفته است.