نقض اراده کارگران در انعقاد قراردادهای کار/ لزوم تعریف دوباره‌ی قرادادهای کاری، دوران کار و بیکاری

علیرضا حیدری با بیان اینکه شرایط قراردادِ کاری کاملاً توسط کارفرما تعیین می‌شود، گفت: تاریخ فسخ قرارداد به مفهوم اراده کارگر بر مفاد آن نیست.

به گزارش خبرنگار ایلنا، در شرایط فعلی جامعه که عمده بیکاری‌ها غیرارادی است، ارادی در نظر گرفتن بیکاری کارگران در بسیاری از مصادیق غیرواقعی است. گاهاً کارفرما کارگران را تحت فشار روحی و روانی قرار می‌دهد؛ به‌طوری‌که کارگر خودش کار را ترک می‌کند یا کارگری که سابقه کار طولانی در کارگاهی دارد، به بهانه اتمام قرارداد کارش را از دست‌ می‌دهد و آن را «ارادی» محسوب می‌کنند. از این منظر کارگران زیادی هستند که از بیمه بیکاری محروم می‌شوند. اینکه داشتن علم و آگاهی نسبت به بیکاری را دلیلی بر عدم تعلق بیمه بیکاری به کارگران فصلی می‌دانند، بسیار ناعادلانه و غیرواقعی است.

علیرضا حیدری (نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) با اشاره به اینکه در تبصره ماده ۱ قانون بیمه بیکاری، حق بیمه بیکاری شامل حال کسانی می‌شود که بدون میل و اراده بیکار شده‌اند، اظهار داشت: با این‌حال در مورد بیکاری ارادی و غیرارادی بود بحث مبهمی است و برای آن تعریف و مصداق مشخصی وجود ندارد. وقتی از کارگر می‌پرسیم که آیا دوست دارید که تاریخ فسخ قرارداد در قراردادِ کاری شما نوشت شود، همان لحظه به شما جواب منفی می‌دهد. وقتی کارگران مدت‌ها در صف انتظار اشتغال ایستاده‌اند و کاری پیدا نمی‌کنند، حتماً به شغل خود نیازمندند. این کارگر نمی‌خواهد دوباره صف انتظار را تجربه کند.

وی افزود: عموماً کسانی که در قراردادهای کارشان تاریخ فسخ قرارداد به اعتبار موقت نوشته می‌شود، در بسیاری از بنگاه‌ها بارها و بارها تکرار می‌شود. تکرار قراردادهای موقت در یک بنگاه که یک کارگر مرتباً آنجا می‌کند، باعث می‌شود که از همان ابتدا کارگر قصدی برای پایان قرارداد نداشته باشد. حتی اگر در قرارداد تاریخ فسخ نوشته شود. چراکه مرتباً تکرار می‌شود و این مسئله نشان دهنده این است که کارگر تمایل به ادامه کارش دارد.

کارگر اراده‌ای در قراردادِ کاری‌اش ندارد

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری تصریح کرد: ذکر تاریخ ثبت قرارداد در قراردادهای موقت که منجر به تکرار آن قرارداد برای بارها و بارها در کارگاه می‌شود، به این مفهوم است که اراده کارگر بر فسخ قرارداد نیست. کارگر نمی‌تواند ادامه فعالیت بدهد و مفهوم آن قصد و اراده کارگر بر پایان قرارداد نیست.

او ادامه داد: کارگران در این حالت اراده‌ای در تعیین تاریخ پایان قرارداد ندارند و مجبور به امضای قرارداد هستند و ناظر بیرونی تصور می‌کند که وقتی در متن قرارداد مفادی نوشته می‌شود مورد توافق و اراده کارگر و کارفرما بوده است. درحالیکه که کارگر به سبب شرایط سخت زندگی‌اش مجبور شده است که به این وضعیت ادامه دهد.

حیدری با بیان اینکه شرایط قراردادِ کاری کاملاً توسط کارفرما تعیین می‌شود، گفت: تاریخ فسخ قرارداد به مفهوم اراده کارگر بر مفاد آن نیست.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری تصریح کرد: در مورد بیمه بیکاری کارگران فصلی تعریف قانونی وجود دارد. اگر کارگری برای یک دوره مشخص برای یک کار معین استخدام می‌شود، وقتی که ماهیت کار و خود کار استمرار نداشته باشد، طبیعتاً این قرارداد هم نمی‌تواند، وجود داشته باشد. کارهای فصلی عمدتاً در بخش کشاورزی، ساختمان‌سازی، سدسازی، برخی کارهای معادن، ماهیگیری و برخی کارهای پروژه‌ای وجود دارد. در آنجا ذات و طبیعت کار استمرار برای آن مشخص نیست.

حیدری خاطرنشان کرد: کاری که مستمر است بنا به دلایلی ممکن است تعطیل شود، اما ذات و ماهیت کار تعطیلی‌بردار نیست. وقتی صحبت از کشاورزی می‌شود. کشاورزی زمان کاشت و برداشت دارد. در مورد صنایع وابسته به کشاورزی وقتی محصول می‌آید و باید با همان عبارت و منطقی که در کشاورزی کار فصلی تلقی می‌شود، در صنایع فرآوری نیز کار فصلی تعریف شود.

او ادامه داد: کارهای پروژه‌ای نیز چنین است؛ وقتی یک پل یا تاسیسات ابنیه‌ای را می‌سازند، نقطه شروع و پایانی دارد. این قرارداد بین کارفرما و پیمانکار بسته می‌شود. این کارها نیز ماهیت غیرمستمر دارند. در خصوص پوشش بیمه بیکاری که شکل کار به لحاظ طبیعت متفاوت است، قانون بیمه بیکاری شفاف در مورد آن صحبت کرده است.

این فعال کارگری تصریح کرد: در مورد کارگران فصلی نیز کارفرما حق ندارد، کارگران را در میانه دوره کار فصلی بیکار کند. قاعدتاً باید در پایان دوره بیکار شوند. در این حالت نیز باید از پوشش بیمه بیکاری استفاده شود. چراکه این بیکاری از نوع غیرارادی تلقی می‌شود.

وی در پایان تصریح کرد: در قانون فعلی در مورد پوشش بیمه بیکاری به کارگران فصلی اشاره‌ای نشده است. این کارگران در ماه‌هایی از سال موفق به یافتن شغل نمی‌شوند و از این منظر مشکلات زیادی را متحمل می‌شوند. البته اگر بخواهیم بیمه بیکاری کارگران فصلی را مطرح کنیم، نیاز به منابع قابل توجه و برنامه‌ریزی دقیق برای آن داریم. حتی تعریف دوران کار و دوران بیکاری برای کارگران فصلی باید به درستی مشخص شود، چون موضوعی پیچیده است. همچنین باید در مورد میزان حق بیمه و به خصوص حق بیمه سهم کارفرمایی برنامه‌ریزی‌هایی صورت بگیرد.