هر آنچه که باید درباره فرش دستباف بدانید

تاریخچه فرش دستباف

تاریخچه فرش دستباف به دوره ساسانیان، هخامنشیان و چند صد سال قبل از میلاد بر میگردد و در یکی از کتاب های کوروش و چندین نویسنده دیگر نیز درباره هنر قالی بافی در ایران همچنین استفاده ایرانیان از قالی مطالبی نوشته شده است. امروزه اصفهان و تبریز دو شهری هستند که بیشترین سهم از تولید و حتی صدور فرش به دیگر کشورها را به خود اختصاص داده اند. قسمتی از فرهنگ و تمدن هر کشور را آثار هنری آن کشور تشکیل می دهند.

فرش دستباف نیز یکی از این آثار است و همواره نام ایران را در کنار فرش دستباف می شنویم. فرش دستباف ایران قدمتی چند هزار ساله دارد. با گذشت زمان بر تنوع طرح های فرش دستباف همچنین بر تعداد علاقه مندان به این نوع فرش افزوده شده است. این نوع فرش از گذشته تا به امروز با دو نوع گره فارسی و ترکی بافته میشده است. سایت کلاهدوزان ارائه کننده انواع فرش بی نظیر دستبافت ایرانی می باشد که می توانید در انتهای همین مطلب تعدادی از این فرش های بی نظیر را مشاهده کنید.

تاریخچه فرش در جهان

تاریخچه فرش در جهان به دوران پس از زندگی در غار بر میگردد. انسان ها آن زمان سعی می کردند همانند پرندگان برای خود زیر اندازی مانند حصیر تهیه کنند که این کار را ابتدا با شاخ و برگ درختان و الیاف گیاهی به تقلید از پرندگان انجام دادند. با گذشت زمان و توسعه شهر نشینی مواد نرم تری از قبیل پوست و پشم حیوانات را جایگزین شاخ و برگ های خشک کردند و پس از مدتی انسان توانست چگونگی ریسندگی و بافندگی را اختراع کند و این روند به همین ترتیب تا به امروز ادامه پیدا کرده است و امروزه در ایران و کل جهان بشر توانسته زیر اندازهایی بسیار نرم و لطیف، گرانبها و ارزشمند از الیاف طبیعی و مصنوعی، ابریشم و … با نام فرش و قالی طراحی و تولید نماید.

هم اکنون بسیاری از نقش های مورد استفاده برای بافت قالی نیز هنوز نقش حیوانات می باشد و ریشه در زمان غار نشینی دارد. قالیچه پازیریک کهن ترین و قدیمی ترین قالیچه یافت شده توسط باستان شناسان می باشد که دارای نقوش هخامنشی بوده است از این رو بسیاری معتقدند که این قالیچه ایرانی بوده است.

سیر تحول فرش دستباف ایران

سیر تحول فرش دستباف ایران با توجه به ذوق و استعداد فراوان ایرانیان همواره سیری رو به رشد بوده است. گرچه بعضی از ضد ایرانیان معتقدند که رشد و ترویج فرش دستباف ریشه در ایران ندارد ولی اسناد و مدارک زیادی برای رد این فرضیه وجود دارد و از زمان های هخامنشی و حتی قبل آن در کتاب های بسیاری به این موضوع اشاره شده است. دوره صفویه به دوره اوج رشد و شکوفایی هنر قالی بافی معروف است در دوره صفویه توجه ویژه ای به کلیه هنرهای دستی از قبیل قالی بافی میشد و این دوره را می توان یکی از مهم ترین، موثرترین و مفیدترین دوره های تاریخی در نظر گرفت. افزایش رو به رشد هنر فرش بافی را می توان مدیون این دوره از تاریخ بود همچنین اکثر قالی های بافته شده ارزشمند موجود در موزه های امروزی، هنر دست اساتید بزرگ در دوره صفویه می باشد.

در دوره قاجار به دلیل ضعف اقتصادی ایران قالی بافی اهمیت خود را از دست داد و همچنین این هنر گرانبها از رونق افتاد. امروزه با توجه به پیشرفت علم و فرهنگ قالی بافی دوباره بسیار مورد توجه قرار گرفته است و ایران با تخصص ویژه خود در زمینه بافندگی انواع فرش های اصیل و بی نظیر از قبیل فرش ابریشم به یکی از بزرگترین تولید کنندگان و صادر کنندگان فرش در جهان تبدیل شده است.

انواع فرش دستباف

انواع فرش‌دستباف از جنبه های مختلفی گروه بندی می شوند؛ انواع فرش دست باف از نظر جنس تار و پور و پرز آن و انواع فرش دستباف از نظر اندازه، هر کدام از انواع فرش دستباف، زیبایی های خاص خودش را دارد و شما میتوانید با توجه به نوع نیاز و سلیقه خود آنرا انتخاب کنید.

انواع فرش دستباف از نظر جنس الیاف

فرش دستباف را از نظر جنس به ۵ مدل تقسیم می کنند که انواع آن عبارتند از:

– فرش دستباف چله ابریشم

چله ی این فرش از ابریشم است، پرزهای آن میتواند از ابریشم نباشد.

– فرش دستباف کف ابریشم

جنس چله ی این فرش دستباف از پشم است ولی تمام زمینه آن از ابریشم بافته شده است.

فرش‌دستباف ایرانی,مدل فرش دستباف,فرش دستبافجنس فرش یکی از فاکتورهای مهم در خرید فرش دستباف است

>>>بیشتر بخوانید:

موزه فرش ایران؛ اصالت و هنر در یک قاب

– فرش دستباف پشمى

فرش‌دستباف پشمی، به فرشى مى گویند که تار و پود آن از جنس پنبه و پرز آن پشمى باشد. لازم به ذکر است که در بین ایلات و عشایر به جاى نخ پنبه از پشم استفاده مى شود.

– فرش دستباف گل ابریشم

در اینگونه فرش‌دستباف در نقش ها و دور حاشیه ها به جاى پرز پشمى از ابریشمى استفاده مى شود و معمولاً چله اینگونه فرش ها از ابریشم است.

– فرش دستباف تمام ابریشم

فرش‌دستباف تمام ابریشم، به فرش هایى مى گویند که پرز و چله آن از ابریشم باشد.

فرایند بافت

مراحلی که برای شروع بافت یک فرش می‌بایست رعایت گردد عبارتند از:

۱ـ آماده‌سازی مواد اولیه شامل نخ‌چله، نخ پشمی(خامه)، نخ پود.
۲ـ آماده‌سازی دستگاه (دار) و ابزار.
۳ـ آماده‌سازی نقشه مورد نظر.
۴ـ چله‌کشی (نصب نخ چله یا تارها بر روی دار قالیبافی).
۵ـ بافت گلیم، ابتدای فرش.
۶ـ ساده‌بافی ابتدای فرش، انجام عمل گره زدن بر روی تارها به وسیله خامه.
۷ـ نقشه‌خوانی، انجام عمل گره زدن براساس خانه‌های رنگی نقشه.
۸ـ انجام عمل پودکشی (پود زیر یا ضخیم و پود رو یا نازک) و عمل کوبیدن پودها.
۹ـ شیرازه پیچی کناره‌ها.
۱۰ـ عمل کوبیدن رج‌ها و قیچی‌زدن سرپرزهای اضافی.
۱۱ـ رعایت در جلوگیری از معایب احتمالی هنگام بافت.
۱۲ـ پایین‌کشی :اتمام کار یک فرش بافته شده.

توضیح اینکه در یک فرش تراکم گره‌ها و ظرافت آنها نمایانگر میزان مرغوبیت و کیفیت فرش است. بدین معنی که هر چه تعداد گره‌ها زیادتر و در اصطلاح فرشبافی هر چه پرتر باشد کیفیت آن بالاتر خواهد بود.

نکاتی برای خرید فرش دستباف

قبل از خرید فرش دستباف باید معیارهای خود را مشخص نمایید و گزینه مطلوب را طبق آن ها پیدا کنید. پس این نکات را به یاد داشته باشید:

> نوع و تعداد گره ها

نوع و تعداد گره ها یکی از نکات مهمی است که در زمان خرید فرش دستباف باید به آن توجه داشته باشید.

فرش دستباف,مراحل بافت فرش دستباف,تاریخچه فرش دستباف

در بافت فرش دستباف از الیاف طبیعی استفاده می‌شود

> جنس فرش دستباف

فرش‌دستباف ایرانی اکثراً از جنس ابریشم، پشم یا آمیزه ای از هر دو است.

> رنگ الیاف

الیاف فرش‌دستباف ایرانی با بهره گیری از رنگزاهای طبیعی (فرآورده های گیاهی، جانوری، معدنی و فلزی) رنگ می شود. پس در قالی های دستباف باید رنگ هایی را ببینید که از طبیعت سرچشمه می گیرند.

> عمر فرش

سلامت فرش‌دستباف هم عامل مهم دیگری است که در افزایش عمر فرش و ارزش گذاری آن مؤثر است. آسیب هایی مثل پوسیدگی، پارگی، رطوبت و آبدیدگی، سوختگی، لکه، بوی ناخوشایند، رنگ پس دادگی و رنگ پریدگی، ساییدگی و از بین رفتن پرزها، بیدزدگی و جمع شدگی کناره ها از قیمت فرش‌دستباف می کاهند.

> کج بودن کناره فرش دستباف

این موضوع ناشی از یکسان نبودن فاصله نخ های چله روی کجو، شل بودن نخ های چله، یکسان نبودن فاصله نخ های چله بر سر دار و زیر دار، پرتاب بودن پود ضخیم و بیشتر یا کم تر از حد معمول کشیده شدن پود ضخیم می باشد.

> ابعاد و اندازه

فرش‌دستباف بسته به کاربرد و محل بافتش دارای ابعاد و اندازه های گوناگونی است. اندازه فرش های دستباف ایرانی طبق دو سیستم ذرع و متریک سنجیده می شود. یکای ذرع که اغلب در قدیم رواج داشته معادل ۱۰۴ سانتی متر است، در حالیکه یکای متر معادل ۱۰۰ سانتی متر است.

> رگه دار بودن

رگه دار بودن فرش‌دستباف ناشی از نامرتب کوبیدن پودها، مواد اولیه متفاوت، دو دست شدن بافت و تابش نور مستقیم آفتاب به قسمتی از فرش بافته شده بوجود می آید.

> انتخاب طرح و نقشه

فرش دستباف بسته به زمان و محل بافتش دارای سبک ها، طرح ها و نقشه های گوناگونی است و این امر بر قیمت آن تاثیرگذار است. روی هم رفته هر چه نقشه فرش پرنقش و نگارتر، پیچیده تر و ظریف تر باشد، آن فرش گرانبهاتر خواهد بود.

آرامش روحی و روانی از ویژگی های فرش دستباف

از خصوصیت های یک فرش‌دستباف این است که شما با دیدن طرح ها و رنگ های متنوع آن آرامش روحی و روانی می یابید و از آن لذت خوهید برد. برای خرید فرش دست باف، فرشی را انتخاب کنید که با دیدن طرح و نقشه و رنگبندی آن لذت ببرید.

یکی دیگر از ویژگی های فرش‌دستباف که بسیار جذاب و جالب است این میباشد که در زمستان گرم و در فصل تابستان سرد و خنک است. این خصوصیت واقعاً منحصر به فرد است و در فرش های ماشینی این خصوصیت به هیچ وجه دیده نشده است.